کاخ سفید با خواستن پیروزی در جنگ سرد ، رهبری بلامنازع جهان را به چالش كشید و آینده جهان را تحت یك سیستم یك قطبی به رهبری آمریكا ترسیم كرد و از هر نیرویی برای حاكمیت بر هژمونی ایالات متحده و جهان تشریح كرد.
نظریه پردازان کاخ سفید تئوری سازی جهانی را تئوریزه می کنند. مک لوهان با آموزه دکترین دهکده جهانی ، پایه و اساس سلطنت کادخدا را پایه گذاری کرد و هانتینگتون تسلط تمدن آمریکا بر تمدنهای جهان را در اندیشه “برخورد تمدنها” نشان داد.
بسیاری از تحلیلگران عواقب حملات برجهای دوقلوی تجارت جهانی در سال 2001 را به نهادینه شدن سیستم تک قطبی ارزیابی کرده اند. تجاوز نظامی در افغانستان و عراق با کمک ائتلاف به اصطلاح ضد تروریسم به رهبری ایالات متحده ، یکی از مهمترین اقدامات کاخ سفید در معرفی هژمونی ایالات متحده به جهان و نهادینه کردن یک نظام قطبی است.
از سوی دیگر ، چین ، روسیه و اروپا ، به عنوان حامیان سیستم چند قطبی ، به چالش کشیدن نظم آمریکایی پرداختند. چین توسط یک استراتژی اقتصادی ، روسیه توسط یک استراتژی نظامی و اروپا با یک استراتژی سیاسی و تلاش برای تقویت انسجام اروپا در اتحادیه اروپا ایجاد شد.
در این میان ، پیروزی انقلاب اسلامی با شعار “نه شرق و نه غرب” نباید نخستین گام ایدئولوژیک علیه رژیم های دو قطبی باشد و سپس سیستم تک قطبی در “استراتژی مقاومت” و سیاست کاخ سفید به ویژه در فلسطین ، لبنان ، سوریه و … متبلور شود. یمن علاوه بر زیر سوال بردن نظم جهانی ایالات متحده ، بنیان های اولیه نظم آمریکایی در منطقه را زیر سوال برد و اخیراً با پیروزی در جفت دیپلماسی اقتدارگرا در دریاهای بلند به حاکمیت کنترل نشده آمریکا در خاورمیانه پایان داد.
با این حال ، در بین کشورهایی که مخالف یک نظام قطبی هستند ، چین از سایر کشورها موفق تر به حساب می آید. تمایل اتحادیه اروپا برای پیگیری سیاست های ضعیف ، دانش آموز تنبلی در این کلاس است. ترامپ اتحادیه را در موقعیتی شکننده قرار داده است. تلاش های ایالات متحده برای ایجاد اختلال در انسجام اروپا با حمایت از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و واکنش های ضعیف اروپا در مورد خروج کاخ سفید از معاهدات بین المللی و به ویژه نقض پیمان ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل ، آنها نشان داده اند که اروپا یکی از معدودی است. کاخ سفید با اکراه درباره پایان رهبری ایالات متحده اظهار داشت: اظهارات اخیر جوزف بورل در مورد پایان رهبری ایالات متحده نشان می دهد که اروپا در درک خود از واقعیت جهانی به تأخیر می افتد. و این پیش از چشم ما اتفاق می افتد.
پس از اینکه سیستم انتخاباتی ایالات متحده ، با وجود رقیب ترامپ ، سرنوشت کشور را به کلینیک ترامپ واگذار کرد ، دوره انزوا در ایالات متحده تسریع شد و ظاهر کورونا و عملکرد ضعیف کاخ سفید می تواند آخرین ناخن در تابوت باشد. او تک قطبی آمریکا را می دانست.
زمان آن فرا رسیده است كه قدرت جهانی تلاش های خود را در سیستم چند قطبی برای تقویت سازوكارهای بین المللی و پایان یافتن دیكتاتوری جهانی كاخ سفید مضاعف كند.
* منتشر شده در دفتر تحریریه روزنامه قدس ، 8.3.2015