سرنوشت کتاب و ناشران در عصر اینترنت چه خواهد شد؟

جهان معاصر دستخوش تحولات بی سابقه ای شده است. تغییرات گسترده و عمیق به دلیل تأثیر کلی اینترنت و فضای مجازی به سختی جالب توجه باقی مانده است. از شخصی ترین شرایط شخصی افراد گرفته تا روابط عمومی و نهادهای اجتماعی و همچنین روابط بین الملل. کشورها ، جوامع و اشخاص همه در مسیر آب شگرف تغییر قرار گرفته اند ، برخی بیشتر و بیشتر و برخی دیگر از آن محروم و کمتر هستند. دور نیست که ما باید با نسل جدید بشریت روبرو شویم که تا به امروز کمترین شباهتی به انسان ها داشته است. این تغییرات اغلب تدریجی است ، برخی از آنها مثبت و سودمند ، برخی دیگر منفی و مضر به نظر می رسند. در مورد اندازه و نوع تغییرات ، مقالات زیادی از منظرهای مختلف نوشته شده است و بحث بین هواداران و مخالفان تا اطلاع ثانوی ادامه دارد ، زیرا طوفان هنوز فروکش نکرده و لنگر از دست رفته است. درمورد اینکه آیا اینترنت “سبک زندگی” افراد را تغییر داده است ، اتفاق نظر وجود ندارد.

موجی از این تغییرات به دنیای كتابها رسیده و مردم كتابها را تحت تأثیر قرار داده است ، از نویسندگان و مترجمان گرفته تا ناشران ، فروشندگان و خوانندگان. دنیای کتاب به تدریج وارد یک بازی جدید شده است ، که پایان آن برای بازیگران یا بینندگان مشخص نیست. هر روز در فضای مجازی پدیده های جدیدی در مورد کتاب ها مشاهده می شود و بحث های جدیدی درباره فواید و تأثیرات مضر کتاب ها صورت می گیرد. تغییر سبک زندگی همچنین “سبک مصرف” و “مصرف فرهنگی” افراد را تغییر داده است. در نتیجه ، امروز ما در کتاب در حال تجربه طعم ها و عادت های جدید هستیم که برخی را نگران کرده و برخی دیگر را خوشحال می کند. ما باید در مورد این نگرانی ها و شادی ها بیشتر فکر کنیم.

تناقض واقعیت مجازی

چرا در مورد جهانی شدن اینترنت فکر می کنید؟ از آنجا که فضای مجازی امروز به بخشی “جدا نشدنی” از زندگی ما تبدیل شده است و فرآیندهای معکوس برگشت ناپذیر ایجاد کرده است که نمی توان از آنها جلوگیری کرد. برای درک این موضوع ، کافی است ببینید که چقدر شما برای زندگی و تجارت و همچنین برای سرگرمی خودتان و اطرافیان ما به اینترنت متصل هستید. صحبت از فضای مجازی ، باید با کلمه “مجازی” مراقب باشیم. پیشینیان ما به جای “مجازی” و “واقعی” از آن استفاده می کردند ، مثلاً حافظ گفت “آنچه وجود ندارد ، حقیقت نیست”. اما امروزه اینترنت به دنیای مجاز اجازه داده است تا به دنیای واقعی نفوذ و نفوذ کند. وضعیت بی سابقه ای که به معنای معمول قابل توصیف نیست و مستلزم کاوش در مفاهیم جدید و گاه ناسازگار (متناقض) مانند “واقعیت مجازی” است. «دنیای مجازی» و «دنیای واقعی» دیگر دو جهان مجزا و مجاور نیستند ، گاه در این و گاهی در این. این دو جهان در حال ادغام و درحال ریختن یکدیگر هستند و جدا کردن مرزها به طور فزاینده ای دشوار می شود. به نظر می رسد که “مجازی” در حال احیای دنیای واقعی است و دنیای جدید با الزامات و الزامات جدید در حال ظهور است.

نوشیدنی و نیش های مجازی

بیایید دوباره تحت تأثیر اینترنت و فضای مجازی به دنیای کتاب ها برگردیم. در حقیقت ، جنبه های مثبت و منفی این تأثیرات به گونه ای است که نمی توان آنها را به سادگی و مستقیم ارزیابی کرد. برخی از نویسندگان هنوز آن را جدی به فضای مجازی نگرفته اند و معتقدند این فضا برای سرگرمی و سرگرمی مطالب مناسب است و خلاقیت های فکری جدی و اصیل جایی در آن ندارند. یعنی در ازای محرومیت از آن شخص ، علاوه بر ترویج نوعی سطحی بودن ، مزایای مناسبی را نیز دریافت نمی کند. از طرف دیگر ، گروه دیگری از نویسندگان بر این باورند که نویسنده باید کودک در سن خودش باشد و از “توانایی های” فناوری اینترنت بهره ببرد و محصول فکر و قلم خود را در “مخزن” زمان ارائه کند و چه ترسی از این مخزن دارد. ، به جز کاغذ ، و چاپ کنید. روشن است که هر دو گروه از حقیقت بهره می برند.

فضای مجازی همچنین بین خوانندگان اختلاف نظر دارد. برخی از خوانندگان هنوز هم عاشق خواندن و خواندن کتابهای ملموس هستند و هر کتاب برای آنها منبع خاطرات گرمتر است و یادآور پذیرایی های خالص از دریافت های ذهنی و فواید معنوی است. برای این افراد ، خواندن کتاب های الکترونیکی امری سرد و عاطفی است که حتی اگر فواید علمی داشته باشد ، نشاط معنوی نخواهد آورد. در مقابل ، بسیاری از خوانندگان ، به ویژه آنهایی که روحیه تحقیق و پژوهش دارند معتقدند که عادت دیرینه کتاب مقاله نباید آنها را از حق امتیاز خواندن در فضای مجازی محروم کند. مزیت اصلی دسترسی آسانتر و سریعتر به کتاب است که موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می شود. به نظر می رسد این دو گروه جنبه ای از واقعیت تاریخ را بازگو می کنند.

بله ، اینترنت در حال رونق است و فضای مجازی مزایا و فرصت های زیادی را ارائه می دهد که همه آنها کم و بیش به پول نیاز دارند. در بازار اینترنت پرداخت سود بدون پرداخت فقط یک رویا است.

نقاط دسترسی

مهمترین مزیت اینترنت دسترسی آسان و سریع به نسخه دیجیتالی کتاب برای دوستداران کتاب و همچنین امکان ذخیره (بارگیری) است. درست است که این یک فاجعه برای ناشران و فروشندگان کتاب است ، اما برای خوانندگان نیز یک مزیت محسوب می شود. امروز همه خوانندگان و کتابفروشان می توانند نسخه های الکترونیکی از آثار و نیازهای مورد علاقه خود را از طریق اینترنت بارگیری کنند ، کتابخانه های دیجیتالی را بر روی رایانه های شخصی خود راه اندازی کرده و به جای مراجعه به کتابفروشی و کتابخانه ، پرونده های ذخیره شده را جستجو کنند. از این نظر ، اینترنت نقش مهمی در تعمیم علم و انتشار دانش در دنیای امروز داشته است. همین امتیاز غیرقابل جبران می تواند منجر به “توهم خرد” شود. دسترسی به کتاب وسوسه به دست آوردن آنها را تشویق می کند و فراوانی منابع موجود می تواند رقابت بی پایان را برای انسان به وجود آورد تا بتواند منابع دیجیتالی را تا حد امکان ذخیره کند و بدون آنکه به زمان واقعی ، علاقه و نیازها فکر کند. اگر فردا صبح صبح اعلام شد که نسخه های دیجیتالی همه سی و یک میلیون کتاب در کتابخانه کنگره به صورت رایگان از طریق اینترنت در دسترس خواهد بود ، شکی نیست که بسیاری آنها را بدون فرصتی و علاقه ای برای خواندن آنها ذخیره می کنند. همه چیز داریم اگر فقط کتاب ، مقاله یا تألیف دیجیتالی دغدغه اصلی باشد ، دانش و فرهنگ کمکی نخواهد کرد و همین باعث افزایش توهم دانش خواهد شد.

دفترچه نوشته شده

یکی دیگر از مزیت های فضای مجازی ، سرعت و سهولت در انتشار آثار است. نویسنده می تواند به سرعت و به راحتی محصول و ایده خود را در معرض دید مخاطبان گسترده قرار دهد و خوانندگان می توانند به راحتی مباحث مورد علاقه خود را در این فضا پیدا کنند. همین امتیاز ، امکان انتشار سریع و آسان ایده ها نیز باعث ایجاد مشکلاتی شد. هر کسی می تواند به راحتی و بدون توجه به صلاحیت های خود ، مطالب را در فضای مجازی و به هر طریق توزیع و توزیع کند. در نتیجه ، بسیاری از افراد مایل هستند یا نمی خواهند در معرض “بیماری خود ایمنی” قرار گیرند و می توانند تصور یا تصور کنند که رسالت آنها اظهار نظر در مورد هر چیز و همه چیز است. گسترش انفجاری نوشته های متفکرانه و سطحی ، فضای مجازی را محروم می کند و ارتباط را دشوار می کند ، مانند جلسه ای که در آن هر دانش آموز به جز بلندگو دارای میکروفون است و همه در همان زمان صحبت می کنند. .

این عارضه ، به این معنی که داده ها به صورت انفجاری تولید می شوند ، همچنین اطلاعات دقیق و نادرست در فضای مجازی ، پیدا کردن سطل زباله را برای جستجوگران دشوار می کند ، مگر اینکه آنها یک قطعه جواهرات را پیدا کنند. در حقیقت ، بحث در مورد موضوعاتی مانند “سواد دیجیتالی” یا نوآوری هایی مانند توسعه موتورهای جستجوگر هوشمند ، به رفع این مشکل کمک می کند تا صیادان این اقیانوس پهناور بتوانند سنگهای ماه را بشناسند.

نزدیک بینی

استفاده بیش از حد از اطلاعات در فضای مجازی و احتمال عدم ارزیابی ، به ناچار کاربران را وادار می کند تا با نوشتن روبرو شوند. این انتقال به سمت نوشتن به تدریج ، تمایل به نوشتن متن های کوتاه و پرهیز از متون طولانی ، یعنی “فرهنگ سه خط” را تقویت می کند و بیش از سه نمی نویسد. علاقه روزافزون خوانندگان به خواندن کوتاه به ناچار متن كوتاهی برای نویسندگان به دنبال تعادل عرضه و تقاضا در این بازار خواهد بود.

البته ، مخفف اختصاری ، به عنوان “جنایتی” که در فضای مجازی رواج دارد ، الگوی مناسبی برای اطلاع رسانی در مورد مباحث روزمره است ، اما این ظرف هیچ ظرف ظرفی ندارد و به عنوان مثال بسیاری از آثار ادبی و فلسفی نمی توانند در این الگو قرار بگیرند. به عنوان مثال ، خواندن رمان های طولانی پروست ، مانند “جستجو برای زمان گمشده” ، خواننده را ملزم می کند که وقت خود را با نویسنده بگذراند ، و پایان نامه های فلسفی مانند “صحبت با روش” دکارت ، نیاز به بررسی دقیق و گفتگوی ذهنی دارد. بین خواننده و نویسنده است. برای چنین آثاری ، خواندن کوتاه و کوتاه ممکن است خواندن متن اصلی را تا زمانی که باعث کمرنگی نشود ، تشویق کند.

مشارکت

یکی دیگر از مزایای مهم فضای مجازی ارتباط مستقیم بین نویسنده و خواننده است. در این فضای مجازی شلوغ و پر هرج و مرج ، خوانندگان می توانند مکالمات را آغاز کنند ، سؤال کنند و با نویسندگان پاسخ دهند. پتانسیل چنین گفتگو نه تنها در بهبود تفکر دو طرفه و تقویت تفاهم متقابل است ، بلکه می تواند سبک جدیدی از نوشتن کتاب را نیز ایجاد کند: نوشتن کتاب فرایندی تدریجی است که مبتنی بر گفتگوی مداوم بین نویسنده و خواننده است.

اساساً ، نوشتن کتاب چیزی است که نویسنده معمولاً آن را انجام می دهد ، بنابراین خوانندگان کتاب قبل از انتشار آن تصویری از آن ندارند. فقط بعد از انتشار و خواندن کتاب ، نویسنده می تواند متوجه شود که خوانندگان چه فکر می کنند ، بازخورد دریافت می کنند و از افکار انتشار کتاب مطلع می شوند. تجربه نشان می دهد که نویسندگان با تجربه آموزشی قادر به نوشتن آثار جدی تر بودند زیرا آنها این فرصت را داشتند که قبل از انتشار ایده های خود را با مخاطب به اشتراک بگذارند و بر اساس بازخوردی که دریافت کردند ، آنها را تصحیح و تنظیم مجدد کنند. آن را به کاغذ بیاورید. امروزه اینترنت و فضای مجازی به نویسندگان اجازه داده است تا آثار خود را به صورت جمعی و مکالمه خلق کنند. یعنی آنها باید به تدریج ایده های خود را در فضای مجازی منتشر کنند و به آنها فرصت انتقاد و نظر مخاطبان را بدهند و سپس بر اساس بازخوردی که دریافت می کنند ، روی متن نهایی کار کنند. این ممکن است متن نهایی را کاهش دهد ، اما قطعاً قوام آن را افزایش می دهد.

چشم انداز

دنیای امروز به سرعت در حال تغییر است و نیروی محرکه این تغییرات فناوری پیشرفته است. اینترنت و فضای مجازی شیوه زندگی ما را تغییر داده ، ارتباطات آسانتر شده و سفرها کوتاهتر شده اند ، اما ما نیز با چالش های جدیدی روبرو شده ایم. آنچه مهم است این است که نحوه برخورد با این جهان در حال تغییر است. امام هادی (ع) فرمود: “جهان بازاری است که گروهی از آن سود می برند و گروهی رنج می برند.” این استعاره از بازار در دنیای آنلاین معتبر است ، جایی که مانند هر بازار دیگر ، گروهی از آن سود می برند و توده ها از آن رنج می برند. سود و ضرر ما به رفتارهایی که در این بازار انجام می دهیم بستگی دارد. پیش شرط موفقیت آمیز در بازار آنلاین شناختن اندازه ، قوانین ، فرصت ها و خطرات آن است ، اما کافی است که روی عزم و هدف خود تمرکز کنیم. ما باید دقیقاً بدانیم که به دنبال چه چیزی در این بازار هستیم تا بتوانیم فقط به موقع و به حدی برسیم که از اثرات رنگارنگ بازار گمراه نشویم. بدون رعایت این شرایط ، به این معنی که نیازهای بازار مشخص است ، اینترنت نه تنها خدمتکار ما نخواهد ماند بلکه به تدریج به خدمتکار ما تبدیل می شود ، به زمان ، ذهن و روح خدمت می کنیم. مولانا هشدار داد كه “ما در همه جای این بازار عطر بیكار هستیم”؛ این هشدار هنوز هم امروز قابل شنیدن است. حمله به فضای مجازی غیر عمد می تواند باعث از بین رفتن زندگی و اعتیاد به اینترنت شود.

فضای مجازی بدون شک دنیای کتاب را تغییر خواهد داد ، اگرچه تا به امروز نمی توانیم از ناپدید شدن کتاب مقاله و قربانی شدن آن در کلیسای دیجیتال صحبت کنیم. درست همانطور که ساندویچ ها و فست فود ها به طور کامل با غذای مدرن یا زندگی مدرن شهر جایگزین نمی شوند ، کتاب های دیجیتالی بعید است که بخشی از امپراتوری خود را جایگزین کاغذ پیشینیان کنند. در عصر اینترنت ، ارتباط هوشمندانه دنیای کتاب با توسعه نیاز به تجدید نظر در جنبه های مثبت و منفی این تغییرات و همچنین بهره برداری از مزایا و جلوگیری از مضرات دارد. یکی از مهمترین مزیت های فضا ، امکان ایجاد گفتگوی مستقیم بین نویسنده و خواننده است. این فرصت نه تنها درک جمعی را گسترش می دهد ، بلکه می تواند راه را برای کارهای ماندگارتر و محکم تر ، براساس رضایت نویسنده و خواننده هموار سازد. پدیده ای که تاریخ کتاب و نوشتن کمتر شبیه آن است.

* عضو انجمن جامعه شناسی ایران. * منتشر شده در اعتماد در چهارشنبه ، 12 ژوئن 1999