حلقه وصل ایران با اسلام‌شناسان دنیا

در خیابان امیریه ، زیر خیابان فرهنگ ، بنایی قدیمی با استخر و حیاط پیچیده ، سرداب دیدنی ، راهروهای آینه دار ، سقف های بلند و درهای چوبی بلند و سالن اصلی ، تابلوی بزرگ سوره حمد در خط سوم مستحکم استاد فقید قرار دارد. رحمت احمد نجفی و زنجانی او را زینت می دهد و دو تندیس برنز از دو شخصیت برجسته ایرانی ، کمال خوجندی و کمال الدین بهزاد در ایتالیا ، ورودی ساختمان را تزئین می کنند. این فضا بیننده را در مرکز تاریخ و گذشته خانه قرار می دهد و اگر بدانیم که این خانه یکی از نمونه های تاریخ معاصر است ، ارزش سفر بیشتر در قلب تاریخ را دارد. این خانه بزرگ بخشی از باغ امیر بهادر بود که به دلیل وجود پل مجاور هنوز هم پل امیر بهادر نامیده می شود.

امیربهادر یکی از همراهان مظفرالدین شاه بود که پس از ترور ناصرالدین شاه از تبریز وارد تهران شد. وی دارای موقعیت نظامی بود ، اما به دلیل سرمایه و تلاش وی ، یکی از مشهورترین سنگ نگاره های شاهنامه منتشر شد و امروز این نسخه یکی از بهترین چاپ های نسخه قدیمی Sahnameh در کجار به حساب می آید. جذب تصاویر امیر بهادر شاهنامه دشوار است و با توجه به دشواری لیتوگرافی می توان فهمید که چه رنج و زحمتی برای ساختن آن کشیده شده و انتشار آن هفت سال به طول انجامیده است. در اوایل دوران پهلوی ، انجمن آثار ملی برای برگزاری هزاره فردوس و سپس نظارت بر ساخت مقبره های فردوس ، حافظ ، سعدی ، خیام ، ابن سینا ، عطار و نادرشاه تأسیس شد. یادداشت کنفدراسیون ملی کار در یادبود دکتر حسین باهرولو علومی با جزئیات هزینه ها و هزینه ها در کتابی به همین نام نوشته شده و بسیار خوانا است. برای مثال می دانیم که ساختمان امیر بهادر در دهه 1930 خریداری شده و پس از بازسازی در اختیار انجمن قرار گرفته است.

ویژگی همه این آثار و بناهای ارزشمند ترکیبی از معماری و هنر جدید و قدیمی از اسلام و ایران با برداشت صحیح از توسعه هنر و معماری امروزی است. آثار این انجمن فقط مربوط به بناها و بناهای تاریخی نبود و انتشار آن نیز یکی از باشکوه ترین جملات نشر کتاب ایران بود. در حقیقت ، بسیاری از متن هایی که بخش خصوصی نمی توانست منتشر کند ، توسط این انجمن به بهترین شکل ممکن منتشر شد. در میان آنها برخی از متون مهم شیعه وجود دارد ، مانند توهین به الغراط ابراهیم بن محمد ثقفی و عبدالجلیل رازی قزوینی ، هر دو با اصلاحات و اظهار نظرهای دقیق مرحوم استاد جلال الدین محدث آرموی ، که وی دفتر بنیاد را در آن سال ها از او خریداری کرد. تحقیق یک هدیه بود. یکی از تأثیرگذارترین اعضای این انجمن دکتر غلامحسین صدیقی ، دکتر مصدق وزیر کشور و بنیانگذار جامعه شناسی نوین در ایران بود. خوشبختانه خانه وی تقریباً در حوالی دانشکده الهیات دانشگاه تهران ثابت مانده است. دکتر صدیقی در زندگی و همچنین فعالیت سیاسی و علمی نگرش خاصی از خود نشان داده و بدون شک یکی از جذاب ترین شخصیت های تاریخ ایران است.

خوشبختانه اتحادیه کارگران ملی علی رغم فراز و نشیب ها در این سالها زنده ماند و خدمات خود را کم و بیش ادامه داد. در طول جنگ تحمیلی و در نتیجه حملات موشکی ، ساختمان به شدت آسیب دید و پس از جنگ آن را انجمن آثار ملی ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نامید و کار خود را با اساسنامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز کرد. به عنوان اولین قدم ، وی بازسازی ساختمان را در دستور کار قرار داد و آن را به خوبی ترتیب داد. آنها در سالهایی که من مسئولیت مدیریت را بر عهده داشتم ، از مدیران موسسه مفید بودند. آقایان محمد دشتی ، دکتر سید کمال حاج ، سید جوادی و دکتر مهدی محقق ، برخی از کارهای مربوط به حفظ و تکمیل ساختمان انجمن و استرداد بخشی از اموال و چاپ را انجام دادند. وی سعی در چاپ آثار قدیمی و جدید و همچنین برگزاری جلسات علمی و فرهنگی داشت. در بین رهبران پیش از انقلاب و پس از انقلاب ، دکتر محقق از مقام بالایی برخوردار بود.

دکتر محقق یکی از معدود بازماندگان نسلی است که سنت های آموزشی قدیمی و جدید را جمع کرده است. او از خاندان روحانی بود و از مشهورترین مبلغان پدرش ، مرحوم محقق خراسانی ، مشهد و تهران بود. وی از منبر یک باغ تجاری معروف به نام آقای اخوان در خیابان امیریه ، کوچه بهبود (شهید خضرابی) ، کوچه باغ اخوان بازدید کرد. بخشی از این باغ برای معالجه کودکان مورد استفاده قرار گرفته و در سالهای اخیر غرفه آن به طور کامل تخریب شده ، درختان آن قطع شده و باید به ترمینال ایستگاه مترو تبدیل شود. خود دکتر محقق در مشهد و تهران تحصیل کرد و از محضر بزرگانى چون شیخ ادیب نیشابورى ، سید کاظم اسرت طهرانی ، میرزا مهدی آشتیانی ، میرزا ابوالحسن شعرانی و محمدتقی آملی بهره برد. مخصوصاً در زمینه های خرد و ادبیات ، اساتید و سالخوردگان. آموخته

سمینار تهران در این سالها به عنوان یک فقه شناخته می شد و از این نظر کسانی که در این سمینار تحصیل می کردند متمایز بودند. آقای محقق از آن دوران خاطرات شنیدنی زیادی دارد. به عنوان مثال ، میرزا در کنار مهدی آشتیانی ، که در حکمت و فلسفه باستان بسیار مشهور بود. به گفته دکتر محقق ، وی به دلیل بیماری دیرهنگام آشتیانیتی یک بار به بیمارستان رضا نور فعلی در خیابان جمهوری منتقل شده است. آنها کنار استخر در وسط بیمارستان و در آستانه درب خوابیده بودند. آقای محقق نقل کرد که سرش را از زیر ملحفه بیرون آورد و به ما گفت سرنوشت من را ببینید و دنبال دانش نروید! توصیه ای که دکتر محقق اصلاً به آن گوش نداد ، اگرچه به نظر نمی رسید گزارشگر آن را جدی گرفته باشد! آقای محقق بعداً وارد سیستم جدید آموزشی شد و دکتر و استاد ادبیات فارسی در دانشگاه تهران شد. یکی از مشهورترین استادان وی در این مرحله مرحوم بدیع الزمان فروزانفر بود. زمینه فعالیت علمی دکتر محقق در آن سالها کمتر از اکنون شوق داشت ، از جمله تاریخ علم در فرهنگ اسلامی ایران و به ویژه تاریخ طب باستان و همچنین آثاری که وی در این زمینه تصحیح ، ترجمه و تألیف کرده است. . کتاب ری فلسفه وی یکی از معتبرترین آثار محمد بن زکریای رازی است.

انصافاً ، دکتر محقق را باید یکی از نقاط ارتباطی ایران و دانشمندان اسلامی جهان دانست و نام وی را در میان بنیانگذاران چندین م institسسه تحقیقاتی در سراسر جهان یافت می شود. از جمله موسسه مطالعات اسلامی مک گیل در کانادا ، زمانی که تعداد کمی در آمریکای شمالی به چنین فعالیت هایی مشغول بودند. ابتدا حاج شعر ملاحادی سبزواری را به انگلیسی ترجمه ، توضیح و آموزش داد. ایزوتسو ، شرق شناس برجسته ژاپنی و محقق قرآن ، به دلیل مقدمه و تلاش ایرانی وی شناخته شده است و هنوز هم می توان چنین مواردی را یافت. دکتر محقق علی رغم ترک کشیش ، همچنان با دوستان ، همرزمان و دانشجویان سابق خود ارتباط برقرار می کند و به یاد دارم که در ایام محرم همان سالهای دور و بعضاً مرحوم شیخ عبدالله نورانی نیشابوری به حرم ما می آمدند ، و در همان رشته علمی درجه علمیه خود را دریافت و تحسین کرد. یکی از مهمترین مسئولیتهای رهبری وی برگزاری کنگره های قرطبه و اصفهان و اتصال این دو شهر تاریخی بود که از طریق آنها مجموعه های ارزشمندی بوجود آمد. تحقیقات ناصر درباره خسرو ، به ویژه شرح وی درباره اشعار سنگین او ، هنوز تازه است و هیچ محققی نیازی به مراجعه به آثار وی ندارد. به عنوان مثال ، مجموعه مقالات علمی وی که در بیست سخنرانی منتشر شده و تاکنون 100 مقاله در پنج کتاب منتشر کرده است.

دکتر محقق در دوره اصلاحات مدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بود و سپس این مسئولیت خطیر را بر عهده گرفت و دیدیم که خسارت به وی وارد شده است. یکی از کارهای درخشان او برگزاری مراسم و تجلیل از مقام دانشمندان مشهور ایران در گذشته بود. تحت نظارت او ، مجموعه ارزشمندی برای هر دانشمند منتشر شد و او مقدمه ای بر آن نوشت ، كه همه اینها بیشتر و بیشتر برای این دانشمندان آشنا می شد. به ویژه ، خاطرات شخصی وی از وقایع و افراد معاصر بسیار ارزشمند است ، که حافظه توانمند وی و نتایج سالها همکاری با دانشمندان و دانشمندان برجسته در آن زمان گواهی می شود.

دکتر مهدی محقق بدون شک یکی از عالی ترین شخصیت های علمی امروز ایران است که دارای فضل ، علم ، تجربه و جهت گیری فراوان است و ویژگی اخیر برای عموم افرادی که از نظر علمی در چنین موقعیتی قرار داشتند کمتر دیده می شد. اکنون که وی از رهبری انجمن آثار علمی و مفاخر خارج شده است ، امیدواریم که با وقت آزاد آنها فعالیت علمی خود را ادامه دهند. مانند استادش ، مرحوم فروزانفر که اظهار نظرش در مورد بازنشستگی در مسنا بود و مرحوم استاد ایرج افشار ، گزارشی خواندنی از استادی که تصمیم گرفت این نظر را بنویسد ، ارائه شد.

یکی از مشهورترین مباحث دکتر محقق ، مسئله آموزش و یادگیری در فرهنگ اسلامی است و وی خود یکی از بهترین افراد تحصیل کرده در این فرهنگ است. برای مسئولان خوب و مناسب است که به یک موضوع مهم آموزش و آموزش گوش فرا دهند و از آن برای اصلاح ساختارهای آموزشی استفاده کنند. استاد در آستانه دهه نهم زندگی پر برکت خود است و حضور حدود شش تا هفت دهه ای او در فرهنگ کشور تجربه کمی نیست و باید از این امر به خوبی استفاده شود. خداوند متعال همه س aboutالات مربوط به سلامتی ، سلامتی و عزت آنها را دارد.
* منتشر شده در روزنامه ایران. ۲۵ آبان ۱۳۹۹