علی لاریجانی، از راست سنتی تا اصولگرای اعتدالی

به گزارش رویداد برتر در یادداشت منتشر شده در روزنامه وطن آنها در خصوص سخنان، انتقادات و پیشنهادات اخیر علی لاریجانی می گویند: «قانون حجاب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و فکر نمی کنم پناه بردن به قانون موضوع اصلی در این زمینه باشد. . پشت این سنگر را نباید بی جهت گرفت. مثلا قانون ماهواره وجود نداره؟ بله، اما چرا به آن رسیدگی نمی شود؟ ما باید به دقت فکر کنیم که درد چیست و چه درمانی دارد.»

این متن بخشی از گفتگوی علی لاریجانی با خبرنگار روزنامه است اطلاعات او به موضوعاتی می پردازد که کشور را تحت تاثیر قرار می دهد، از تظاهرات خیابانی مردم گرفته تا مرگ مهسا امینی و مسئله حجاب، فساد اقتصادی، موضوع هسته ای ایران و برجام و مورد توجه بسیاری از رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفته است. حتی مجله گاردین او را مخالف دیدگاه های رایج و انتقاد از رویه های موجود به عنوان «شکاف» نخبگان می دانست، اما جایگاه و انتقاد علی لاریجانی در فضای سیاسی ایران کجاست که حتی کوچکترین اظهارنظر او این گونه منعکس می شود. ?

لاریجانی و اعتراضات اخیر

از سال گذشته که علی لاریجانی بر اساس مصوبه شورای نگهبان از حضور در انتخابات ریاست جمهوری کنار گذاشته شد، به ندرت با رسانه ها صحبت کرده است و همه اخبار مربوط به او بیشتر به اعتراض به این تصمیم و یا دلایل کنار گذاشته شدنش بوده است. . خب این چهره اصولگرا که از دیرباز در موضوعات مختلف از جمله سیاست خارجی جزو پرچمداران معتدل این جریان بوده است، در این مدت نیز موضع معتدلی داشته است و برخلاف موج فعلی در این جبهه که بیشتر بود. مایل به سکوت یا انتقاد از جرگه، کسانی که خواهان اصلاحات بودند، بین تظاهرکنندگان و دولت و منتقدان این اقدامات قرار گرفتند.

همین سوال را می توان از گفت و گوی روزنامه با وی نیز دریافت. وی در بخشی از این گفت و گو می گوید: بحث حجاب موضوعی است که زیاد درباره آن صحبت می شود؛ در حالی که مرز امور باید در کشور حفظ شود، یکی از آقایانی که آن را اداره می کند می گوید 50 درصد. زنان جامعه حجاب کامل ندارند، نمی‌دانم این درست است یا نه، اما وقتی چیزی اینقدر گسترده است، نباید پلیس را با این روش‌ها و برخورد با آن‌ها درگیر کرد.

وی در واقع با اشاره به اینکه «به دلیل بی حجابی برخی افراد حادثه ای رخ نداده است»، ادامه می دهد که «من نمی گویم این مسائل نادیده گرفته شود، بلکه توجه ما باید با یک نکته مثبت همراه باشد. جنبه و صحت از بستر فهم دین و تحول درونی در برخی کشورها حجاب سخت‌تر از کشور ما است، آیا فساد کمتر است؟ نه، بیشتر پنهان بود. آنچه مهم است تغییر ذات انسان است که امثال شهید مطهری به آن پرداخته اند.

لاریجانی با اشاره به جایگاه حجاب در زمان شاه و سایر موارد لازم برای ترویج آن، تاکید کرد: قطعاً گفت و گو لازم است. این گفتگو باید عمیق تر باشد. دلیل طبیعی برای اعتراض داشته باشید و به مردم سازمان بدهید تا با آنها صحبت کنند. در غرب هم همین اتفاق افتاد. با این حال، باید مراقب بود که اعتراض به خشونت تبدیل نشود. این باعث هرج و مرج در کشور می شود. وقتی اعتراض تبدیل به امنیت شد، همه مسئول حفظ امنیت کشور هستند».

البته در این مدت و پس از اعتراضات به درگذشت مهسا امینی و عملیات گشت ارشاد، گروه اصولگرایان که نگران وضعیت موجود هستند، خواستار اصلاح امور و حل مسالمت آمیز مشکلات هستند و هشدار می دهند. ادامه این روند در آینده نسبت به سایر مسائل داخلی و خارجی گذشته افزایش یافته است. به عنوان مثال، اگر افرادی مانند عماد افروغ، محمد مهاجری و مهدی نصیری نظرات انتقادی خود را نسبت به این گونه موضوعات مطرح کرده اند، این بار غلامعلی حددادال و عزت الله ضرغامی از چهره های شاخص جریان اصولگرایی (غیر از نقشی که خودشان در توسعه این جریان داشتند. فضا در شکل گیری آن) نسبت به دوقطبی شدن جامعه هشدار دادند و به گروه انتقاد از روش های منفی مرتبط با حجاب پیوستند. حتی غلامحسین محسنی اژی، رئیس قوه قضائیه و برخی از نمایندگانی از همین طیف اصولگرایی نیز از ضرورت گفت وگو صحبت کردند. در پی همه این اظهارنظرها، دیگر رشته های اصولگرایی به دنبال انتقادات ریشه دار حامیان اعتدال گرا با نظرات متفاوت نرفته و در این میان بار دیگر علی لاریجانی را آماج انتقاد خود قرار دادند. از جمله صادق کوشکی، از چهره های حزب اللهی که از طریق ایتا، «آموزش آشوبگران دهه 80» را نتیجه حاکمیت افرادی چون لاریجانی دانست. وی همچنین نوشت: «به تفاوت آشکار و عمیق دیدگاه لاریجانی با نظر امام و رهبر انقلاب در مورد این ایام توجه کنید! نگاه لاریجانی به رابطه حکومت اسلامی و احکام شرعی و اجرای آن احکام، سکولاریسم نامیده می شود.

لاریجانی، از جناح راست سنتی تا اصولگرای معتدل

شخصیت سیاسی علی لاریجادی در دو دوره قبل از ریاست جمهوری احمدی نژاد و پس از حضور احمدی نژاد در مقام نخست وزیری قابل بررسی است. البته آنچه امروز از لاریجانی می دانیم با لاریجانی های دهه 70 بسیار متفاوت است. پیام محسنی، پژوهشگر اندیشکده بلفار، لاریجانی را در کنار سیدمحمود هاشمی شاهرودی و محمدرضا مهدوی کنی، یکی از چهره های برجسته راست مذهبی برشمرد. وی در جریان ساخت آن از اعضای جنبش سنتی راستگرای جمعیت اسلامی موتلفه بود و تا سالها پس از حضور سید محمد خاتمی به عنوان رئیس جمهور ایران، منتقد سرسخت دولت و اصلاح طلبان بود.

وی در سال ۱۳۸۳ به عنوان گزینه شورای هماهنگی نیروهای انقلاب وارد انتخابات ریاست جمهوری شد. پس از روی کار آمدن احمدی نژاد، اختلاف نظر بین او و بخشی از جریان اصولگرای حامی احمدی نژاد به وجود آمد. آن طور که دویچه وله درباره او می نویسد: «لاریجانی یکی از منتقدان سیاست های دولت احمدی نژاد بود، او نامه هایی به احمدی نژاد نوشت و به قانون شکنی دولت اعتراض کرد و در نهایت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۷ از حمایت او خودداری کرد.

این اختلاف به مجلسی که او ریاست آن را بر عهده داشت، رسید و از نمونه‌های «بیگم بیگم‌های» احمدی‌نژاد، افشاگری درباره خانواده‌اش به عنوان رئیس مجلس بود. از این دوره که حسن روحانی رئیس جمهور شد، لاریجانی کم کم به یک «اصولگرای معتدل» تبدیل شد و رفته رفته توسط همفکران علی اکبر ناطق نوری و حسن روحانی و همچنین فضای بسته احمدی نژادی ها به حاشیه رفت. او در زمان خود شناخته شده بود و بنابراین هدف اصولگرایان بود. به خصوص اگر پس از حمایت لاریجانی، برجام در کوتاه ترین زمان ممکن تصویب شود. البته اینها مسائلی بود که او را یک سال پیش در زمان کاندیداتوری به دلایل زیر رد صلاحیت کرد: «دخالت رئیس سابق مجلس در برخی از قسمت های نابسامانی و وضعیت نامطلوب دولت دوازدهم… حمایت ها. او آموزش دیده و از عملکرد آنها دفاع می کند و برخی از آنها را در سمت های تحت امر و سمت ها و بیانیه های سیاسی در مسائل و مراحل مختلف از جمله فتنه 1387 به کار می گیرد.

علی لاریجانی با همه این تحولات همچنان یکی از چهره های شاخص نظام است. در صورتی که اعلام ممنوعیت وی با نظر مدیریت پذیرفته شد و با وجود برکناری کشیش و رئیس نوری در مجمع تشخیص مصلحت نظام، همچنان حفظ شد. روز گذشته عکسی از لاریجانی در کنار ناطق نوری، روحانی و اسحاق جهانگیری در دیدار مسئولان و مهمانان کنفرانس وحدت اسلامی با رهبری منتشر شد و گاردین نیز او را «سیاستمدار بی عیب و نقص نظام» معرفی کرد. حالا او در مورد شرایط کنونی کشور اظهارنظری انتقادی کرد و از نظر دولت، نسخه اصلاحی را مطرح کرد که امروز می توان آن را «نسخه میانی» دانست. این نسخه میانی بارقه امیدی است که شاید صدای شما به گوش مسئولان برسد و راه حلی برای آرام کردن فضا و کاهش نارضایتی مردم بیابند.»

انتهای پیام