رئیس شورای شهر تهران می گوید طرح بازیافت آب را آماده کرده ایم و به زودی در شورا بررسی می شود. شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد تنها 18 درصد از سدهای تهران آب دارند. طی 50 سال گذشته در سال آبی 9913-1400، کشور در رتبه سوم خشکسالی و در سال آبی 1401-1400 در رتبه یازدهم قرار داشت، تقریباً در سال 1402. یعنی 18.12 میلیارد مترمکعب و شاهد کاهش 14 درصدی ورودی مخازن نسبت به سال آبی گذشته هستیم. مصرف روزانه آب شرب تهران حدود 3 میلیون متر مکعب است. در استان تهران که حدود 13.5 میلیون نفر جمعیت دارد، آب از آب های سطحی و زیرزمینی تامین می شود.
به گزارش آب منطقه ای تهران، در زمان احمدشاه قاجار حدود 48 کانال مجزا با مجموع حدود 60-70 سنگ آب وجود داشت و میراب ها آب را به نقاط مختلف شهر تقسیم می کردند. شیفت 10-15 روزه انجام دادند اما آب لوله های آب به دلیل آلودگی باعث بیماری های عفونی و خطرناک می شد. به همین منظور در سال 1301 مقامات به بررسی لوله های آب تهران پرداختند. اما دولت محلی وقت در نصب آب اهتمام چندانی نداشت و در حدود سال 1306 مردم تهران بدون لوله کشی بودند. سپس در اوایل دهه 1330 تصفیه خانه اولیه آب در منطقه جلالیه تهران (بلوار کشاورز، خیابان فاطمی) که میدان مشاخ نظامی بود ساخته شد و آبی که از سمت کرج به سمت تهران سرازیر می شد. و در مسیری به نام بلوار کرج (بلوار کشاورز امروزی) (جریان به حوضه آبریز تاسیسات هدایت می شد).
اجرای طرح اولیه قنات برای تهران 900 هزار نفری از سال 1329 آغاز شد. مهندس مهدی بازرگان در سال 1331 به درخواست نخست وزیر فقید، دکتر محمد مصدق، مدیرعامل سازمان آب تهران (خط لوله) فراخوانده شد و به همین منظور دو خط لوله فولادی به قطر 40 اینچ و ظرفیت 242 احداث شد. برای انتقال 1000 متر مکعب آب در روز از حوزه بیلقان ساخته شده است. با تکمیل شبکه خط لوله تهران، دومین تصفیه خانه در سال 1342 و سومین تصفیه خانه برای بهره برداری از آب سد لتیان در منطقه حکیمیه تهران ساخته شد. این امر نیاز آب را تضمین می کند. از تهران. 30 درصد آب شرب تهران از سد بتنی لتیان تامین می شود.
تامین و انتقال آب استان تهران بر اساس آمار سال آبی گذشته از طریق دو سامانه شرقی و غربی انجام می شود که سامانه شرقی شامل سدهای لار، لتیان و ماملو و غربی سدهای امیرکبیر و طالقان است. ، تقریبا یک میلیارد و 25 میلیون مترمکعب تامین آب شرب استان تهران از منابع آب سطحی و زیرزمینی جدا شد.
سدهای پنج گانه تهران بخش قابل توجهی از آب شرب تهران و کرج را تامین می کنند، آب سد طالقان از طریق خط لوله 62 کیلومتری به قطر 1800 میلی متر و انتقال آب از امیرکبیر به مخزن بیلقان کرج ارسال می شود. سد به تصفیه خانه ها، تهران را کنترل می کنند.
آب شرب انتقالی از سد لار نیز از طریق تونل و خط لوله به تهران ارسال می شود که بخشی از آن به تصفیه خانه پنجم تهران، بخشی دیگر به دریاچه سد لتیان و از سد لتیان به تصفیه خانه شماره 3 و 4. آب شرب تهرانپارس و انتقالی از ماملو به تصفیه خانه شماره 7 حمل و پس از اتمام مراحل تصفیه به شبکه توزیع آب شرب شهر تهران تزریق می شود. رشد جمعیت بدون شک آب و هوا و منابع آبی منطقه را تحت تاثیر قرار داده و تغییر خواهد داد. تغییرات اقلیمی بر تامین آب تهران تاثیر می گذارد.
راندمان پایین مصرف آب در مصارف شهری و روستایی، مشارکت محدود ذینفعان در برنامه ریزی و مدیریت توسعه. نیاز به بازسازی و توسعه زیرساخت های هیدرولیکی برای استفاده پایدار از آب؛ مشکلات آلودگی ناشی از تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به آبراهه ها و سفره های آب عمومی یکی از چالش های مهم تامین آب شهر تهران است. دفع فاضلاب در محل، خطر آلودگی آب های زیرزمینی و سطحی و همچنین خطرات بهداشتی و زیست محیطی ناشی از استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه نشده را افزایش می دهد.
مشکل آب تهران به تدریج به یکی از اساسی ترین چالش های پایتخت ایران تبدیل شده است. اگر اکنون کاری برای کاهش بار ساکنان استان تهران و نوسازی تدریجی سیستم آب و فاضلاب انجام نشود، مشکلات این بخش به تدریج در دهه های آینده به معضلات لاینحل تبدیل خواهد شد.
*منتشر شده در روزنامه شرق. یکشنبه 15 نوامبر 1401
6565