«سوت آشی» در فصل رُز ایرانی

غلامرضا کمیجانی بزچلوئی ـ مسؤول تدوین پرونده «مراسم سوت آشی در منطقه بزچلو» ـ درباره این آیین به رویداد برتر گفت: «سوت آشی» یک مراسم شکرگزاری است که نیاکان قوم «بزچلو» در شهرستان کمیجان انجام می‌دادند. زمانی که وَرَک (نوعی رُز ایرانی) در این منطقه گل می‌داد، یعنی زمان برگزاری این مراسم رسیده است که معمولا اواخر اردیبهشت یا اوایل خردادماه بود.  

کمیجانی درباره پیشینه این مراسم گفت: در زمان قدیم، مردم روستا به دو دسته تقسیم می‌شدند؛ خوش‌نشین‌ها و واره‌کارها. خوش‌نشین‌ها گاو و گوسفند نداشتند، یا کاسب بودند یا کارگر. واره‌کارها اما گوسفند و دام داشتند. از سویی غذای روستاییان آش بود و با انواع بلغورها درست می‌کردند و کشک و روغن سالیانه خود را از تعداد گوسفندی که داشتند، تهیه می‌کردند.  

او ادامه داد: با این حال هر خانواده نمی‌توانست با تعداد 10 تا 15 گوسفندی که داشته، مواد مورد نیاز خود را برای مصرف تهیه کند، بنابراین با هم همکاری می‌کردند و با این تعاون که واره‌کاری نام داشته به یکدیگر شیر قرض می‌دادند. در طول سال نوبت هر خانواده‌ای که می‌شد شیرها را قرض گیرد تا کشک، روغن و ماست مورد نیازش را تهیه کند، حیاط خانه‌اش را آب و جارو می‌کرد و از آن‌هایی که شیر می‌آوردند با نخود و کشمش و تخمه کدو یا فتیر پذیرایی می‌کرد.  

کمیجانی افزود: روند قرض دادن شیر بین خانواده‌های روستا ادامه داشت و به نوبت هر خانواده شیر قرض می‌گرفت تا روزی که وَرَک گل می‌داد و روز جمعه آن هفته، خانواده‌ها به جای این‌که شیر به‌هم قرض دهند سهم شیر خود را به امامزاده یا چشمه روستای خود می‌آورند و با بلغور و شیر و نمک «سوت آشی» می‌پختند. برای پخت این آش، مردهای روستا هیزم و اجاق‌هایی درست می‌کردند و مادران روستا روی این اجاق‌ها سوت آشی (آش شیر) می‌پختند. هنگام ظهر که مردان که از زمین‌های کشاورزی می‌آمدند، سفره‌ای واحد پهن و کنار هم این آش را میل می‌کردند.  

به گفته مسؤول تدوین پرونده «مراسم سوت آشی در منطقه بزچلو»، خوردن این آش هم آیینی دارد، قبل از خوردن، زنان یک کاسه آش را در چشمه می‌ریزند و اعتقاد دارند که روزیِ ماهی‌های چشمه است یا یک‌ کاسه آش روی پشت بام برای پرنده‌ها می‌ریزند.

کمیجانی همچنین بیان کرد: در بین مردم روستا نوع‌دوستی هم وجود داشت و اگر خانواده‌ای شیر نداشته تا به این مراسم بیاورد، دیگر خانواده‌ها ظرف شیری به او می‌دادند که دست خالی به مراسم نیاید.  امروز هم این مراسم مانند گذشته برگزار می‌شود و در سال ١٣٩٧ با شماره ١٧٣۶ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.  

انتهای پیام