روش های سرویس و نگهداری دیگ بخار

از گذشته تاکنون تولید بخار در صنایع مختلف از دغدغه‌های اصلی عموم بوده و هر کسی به گونه‌ای آب را بصورت طبیعی به بخار تبدیل می‌کرد که کاری بسیار سخت و هزینه بر بود، امروزه با پیشرفت تکنولوژی انواع دیگ بخار به تولید رسیده که علاوه بر راندمان بالا در تولید بخار از هزینه تعمیر و نگهداری ناچیزی نیز برخوردار است، ما در این مقاله اصول نگهداری دیگ بخار را بطور مختصر شرح داده ایم تا با مفهوم کلی آن آشنا شوید.

نگه داری و تعمیرات دیگ بخار با توجه به کاربردی که در صنعت دارد و برای بهره برداری به موقع وصحیح از دیگ بخار, بایستی طبق برنامه ای منظم انجام شود.
دیگ های بخار نگه داری و تعمیرات دیگ بخار محفظه هایی دربسته هستند که فشار زیادی به درون آن ها وارد می شود افرادی که با دیگ های بخار کار می کنند بایستی ایمنی را رعایت کنند , به همین دلیل دیگ های بخار بایستی بازرسی ایمنی بشوند تا در صورت کشف مشکل و یا نقصی سریعا بر طرف شود.

تعمیرات دیگ بخار نیاز به تخصص ویژه ایی دارد دیگ بخار ها متناسب با طراحی و ویژگی های خود تعمیرات مربوط به خود را دارد ، به کلام دیگر تعمیرات دیگ بخار توسط تعمیرکاران متخصص دیگ بخار انجام می شود . در بازرسی دیگ بخار ، بازرسان مربوطه تمامی قسمت های مهم و حیاطی دیگ بخار را بررسی می کنند و در صورت پیدا کردن خوردگی یا ساییدگی در جایی از دیگ بخار ، تعمیرات دیگ بخار باید انجام شود . دريچه های دستگاه که در معرض نازك شدن ناشي از ساییدگی و ترك برداشتن قرار دارند و دهانه های مربوط به اتصالات ستون آب نما، لوله های خشك و شيرهای ايمنی دیگ بخار ، از نظر عاری بودن از هرگونه گل و لای و رسوب مورد بازرسی دیگ بخار قرار میگیرند.

دیگ بخار در کاهش هزینه‌ها نقش تاثیرگذاری دارد به همین دلیل در بازار رقابت بالایی را متحمل شده است و اگرچه نگهداری دیگ بخار بصورت تکامل یافته صورت گیرد از بروز انفجار و خطرات ناشی از آن جلوگیری می‌شود و مصرف کننده با امنیت و اطمینان بیشتری می‌تواند از دستگاه استفاده نماید.

اصول نگهداری دیگ بخار بطور بهینه از اصلی ترین مسئله جهت بهره گیری مطلوب تر از آن است، چرا که بیشتر اوقات پیش آمده که مصرف کننده در نگهداری دستگاه کوتاهی کرده و صدمات فراوانی به آن وارد شده که این صدمات شامل اتلاف انرژی و ساییدگی و پوسته پوسته آن است.

از اصول مهم در نگهداری دیگ بخار می‌توان به پیشگیری از ایجاد جرم در آن اشاره کرد، در واقع ایجاد رسوب و جرم سبب می‌شود با کاهش انتقال حرارت مواجه گردیم.

جهت جلوگیری از ایجاد جرم باید لوله‌های کاربردی روی دستگاه با مواد شیمیایی و یا بطور مکانیکی مورد شستشو قرار گیرد، در واقع سالیانه باید عملیات اسیدشویی یا پاکسازی دوده صورت گیرد.

اگرچه در نگهداری دیگ بخار دقت نگردد دچار معایب و پوسته می‌گردد که بطور چشمگیری در کاهش بازدهی دیگ تاثیرگذار است و امکان شکستن آن نیز افزایش می‌یابد.

بهتر است در زمان استفاده از دستگاه از تمامی سرویس دهی و نگهداری دیگ بخار از قبیل یادداشت فشار و دمای آب و گاز که از خروجی دودکش حاصل می‌گردد گزارش تهیه شود، چرا که مصرف کننده با این کار از کارکرد صحیح دستگاه اطمینان حاصل خواهد کرد. (بهتر است گزارشات در هر روز صورت گیرد تا در طی دوره تبخیر نوسانات و معایب موجود شناسایی گردند)

بهتر است از ورود مواد محلول به آب که بصورت جامد می‌باشند جلوگیری شود، چرا که این مواد در آب تبدیل به پوسته‌های رسوبی شده و بر روی دیگ کشیده می‌شوند در نتیجه منجر به افت کارکرد دستگاه و استهلاک و ایجاد درز در آن می‌شود.

نکته: در نگهداری دیگ بخار می‌بایست آب داخل دیگ به آرامی و بصورت مرتب تخلیه گردد، تخلیه منظم از ورود مواد جامد به آب پیشگیری می‌کند در نتیجه میزان ایجاد رسوب به حداقل میزان ممکن می‌رسد.

از دیگر موارد مهم در نگهداری دیگ بخار توجه به کیفیت آب است، چرا که کیفیت آب در راندمان و عملکرد بهینه آن تاثیرگذار است، بدین ترتیب باید آب استفاده شده در دیگ را بصورت منظم کنترل نمود تا کمک شایانی به فشار کاری و تبخیر گردد.

نکات اصول نگهداری دیگ بخار

1. جهت استفاده از می‌بایست شیر ورودی آب را بسته و شیر تخلیه باز گردد.
2. بهتر است بخار با سرعت عمل بالایی از شیشه گذر کند (20 ثانیه زمان برای خروج بخار کافی است)، آنگاه اقدام به بستن شیر تخلیه آب نما نمایید و ورودی شیر را باز کنید تا آب به صورت فوری به شیشه آب نما راه یابد.
3. دقت کنید که شیشه بازدید شعله کثیف نباشد و حتماً کم و زیاد بودن شعله را بررسی کنید تا مشکل ایجاد نگردد.
4. در تمیز نگهداشتن مشعل کوشا باشید و زائدات نشتی آن را روزانه تمیز نموده و مکان نشت را آب بندی کنید؛ صافی پمپ تغذیه نیز باید مورد کنترل و ارزیابی قرار گیرد و در صورت نیاز تمیز شود، از صافی پمپ آب نیز غافل نشوید تا از ایجاد رسوب و گرفتگی جلوگیری گردد، گهگاهی صافی پمپ آب نسز نیاز به شستشو دارد.
5. موتورهای الکتریکی دیگ بخار نیاز به روغن کاری دارند، تمامی اتصالات و شیرهای دیگر باید مورد کنترل قرار گیرند تا نشتی رخ ندهد و اگرچه معایبی مشاهده شد بهتر است در اولین فرصت اقدام به رفع آن نمایید. این موارد از نکات مهم اصول نگهداری دیگ بخار میباشد .

توجه: جهت افزایش طول عمر دستگاه و راندمان بالای دیگ بهتر است لوله‌ها و سایر تجهیزات در هر سه ماه یکبار شستشو گردند.

نگهداری برنامه ریزی شده:

در واقع تعمیر و نگهداری دیگ بخار در ایجاد تناسب دیگ بخار نقش تاثیرگذاری دارد و اگرچه نگهداری آن برطبق برنامه پیش برود شاهد راندمان چندین برابری نیز خواهیم بود، بدین وسیله مصرف کننده می‌بایست هر روز به بررسی پارامترهای عملیاتی بپردازد و در طی هر 7 روز حداقل یکبار به کنترل بخش‌های مکانیکی و برقی دیگ اقدام نماید.

پیشنهاد مطالعه :

کنترل‌های ویژه

تمامی قطعات دستگاه قبل از ورود به کارخانه توسط سازمان مدیریت کیفیت ارزیابی گردد تا استاندارد بودن قطعات به اثبات برسد، بهتر است اپراتور قبل از استفاده از دستگاه آموزش‌های لازم را فراگیرد تا با روند کاری دستگاه آشنا شود و از خطرات احتمالی مطلع گردد.

مصرف کننده می‌بایست در زمان استفاده از دستگاه کلیه شیرهای آن را مورد بررسی قرار دهد و از سالم بودن و روان بودن شیر آلات مطمئن گردد.

در نگهداری دیگ بخار باید سرویس‌های روزانه، هفتگی، سه ماهه، 6 ماهه و یکساله بتعمیرات و نگهداری دیگ بخار از جمله مواردی است که باید به صورت اصولی انجام پذیرد چرا که دیگ های بخار دارای فشار و دمای بالایی می باشند که خرابی آنها در صورت عدم رعایت موارد ایمنی، می توانند بسیار خطر آفرین و پر هزینه باشد.

دیگ های بخار تجهیزات حساسی می باشند و بخش زیادی از و ، مربوط به دیگ های بخار می شود

اصول تعمیرات و نگهداری دیگ بخار

بسیاری از کارخانجات، بویژه صنایع شیمیایی، به جریان مداوم بخار نیاز دارند. چنانچه دیگ به هر دلیل خاموش شود ممکن است موجب توقف فرایند تولید و نتیجتاً اتلاف مقادیر قابل توجهی از محصول شود.

دیگهای بخار امروزی بسیار پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر از دیگهای سابقند. برخی از این پیشرفت‌ها بدین قرارند: مشعلهایی که قابلیت انعطاف آنها برای تغییر نسبت سوخت و هوا بسیار زیاد است؛ سیستم‌های کامپیوتری که سوخت و فشار و دما را به طور دقیق کنترل می‌کنند؛ اعمال کنترل بدون نیاز به دخالت انسان و با استفاده از یک سیستم مرکزی و کنترل همزمان چندین دیگ؛ و مشعلهایی که اکسیدهای نیتروژن (NO_X) کمتری تولید می‌کنند.

با پیشرفت فن­آوری دیگهای بخار و تجهیزات جانبی آن، اهمیت آموزش تعمیر و نگهداری آنها نیز خیلی بیشتر شده است و تنها افراد کارآمد و ماهر می­توانند امر تعمیر و نگهداری دیگهای بخار امروزی را بر عهده گیرند. در نتیجه بسیاری از شرکتها سعی دارند که روشهای سابق تعمير و نگهداری را کنار گذاشته و با ارائه آموزشهای ضروری به پرسنل راهبری و نگهداری بیشتر به سیستم مدیریت تعمیر و نگهداری کامپیوتری و برنامه‌ریزی‌شده متکی گردند که بر اساس آن افراد باید جداول از پیش تهیه شده‌ای را پر کنند. مثلاً مهندس راهبر باید هر روز دماسنج‌ها و فشارسنج‌ها را ملاحظه کند.

سرویس دیگهای بخار را می‌توان به یک یا چند شرکت متخصص بر اساس قرارداد واگذار کرد در اینجا سرویسی که عموماً باید توسط چنین شرکتهایی ارائه شود ذکر شده و آنچه باید از طرف دارند، دیگ بخار در قرارداد قید شود نیز مورد اشاره قرار می‌گیرد.

بازرسی‌های منظم دیگ بخار

دیگهای بخار هر سال حداقل به یکبار بازرسی و تمیزکاری نیاز دارند. این بازرسی بسیار جامع بوده و دامنه وسیعی از آزمونها را شامل می‌شود؛ از موضوعات ساده‌ای مثل آزمایش نشت تا بررسی‌های پیچیده‌تری مثل کیفیت احتراق در مشعل. چیزهایی که باید مورد بررسی قرار گیرند. از این قبیلند: وضعیت شیرها از نظر باز و بسته شدن چگونگی عملکرد احساسگرها (Sensors)؛ نشت داشتن یا نداشتن واشرها؛ میزان بودن کنترل‌کننده‌ها روی درجات مورد نظر کیفیت اجرهای نسوز و عنداللزوم تعویض آنها. به همین ترتیب باید کار بازرسی طبق جدول ۱ صورت گیرد.

در مورد دیگهایی که با سوختهای سنگین (نفت کوره یا مازوت) کار می‌کنند و متناوباً خاموش و روشن می­شوند (بیش از یکبار در ساعت)، یا اینکه در محیط پر گردوغباری قرار دارند، باید دقت شود که تعداد دفعات بیشتری برای بازدید منظور گردد. علاوه بررسی‌های فصلی تنظیمات، باید بازدیدهای نیمساله نیز برای بازدید منظور گردد.

قرارداد نگهداری دیگ بخار

قرارداد نگهداری دیگ بخار نیازمند بررسی و دقت است.

مبلغ قرارداد

مبلغ قرارداد به عوامل زیر بستگی دارد:

• اندازه دیگ بخار: نگهداری دیگهای بزرگتر هزینه بیشتری دارد.
• سوخت: برای دیگهایی که از سوخت مایع استفاده می‌کنند نسبت به دیگهای گازسوز باید مبلغ بیشتری پرداخت شود (که بین ۱ تا ۳٪ کل مبلغ قرارداد است). دلیل آن هم واضح است، چون علاوه بر سخت­تر بودن سوزاندن گازوئیل یا مازوت نسبت به گاز، ترکیبات گوگرد آنها موجب گرفتگی می‌شود.
• کاربرد: سرویسی که برای یک دیگ بخار فشار بالا باید انجام گیرد هزینه بیشتری برمی‌دارد تا سرویسی که روی یک دیگ آب داغ سیستم گرمایش ساختمان اعمال می‌شود. دلیلش هم این است دیگ بخار فشار بالا بیشتر روشن و خاموش می‌شود و بیشتر در معرض فرسودگی است لذا نیاز به سرویس بیشتری دارد (مثلاً آجر نسوز باید زودتر تعویض شود).

قسمتهایی که باید در قرارداد منظور شوند.

اگر قرارداد فقط برای نگهداری دیگ بخار بسته شود هزینه کمتری دارد تا اینکه تجهیزات جنبی را نیز شامل شود.

سرویسهای اضطراری شبانه‌روزی

ترمیم یا تعویض قطعات: این مورد گاه ممکن است تا ۵۰% به مبلغ کل قرارداد اضافه کند. اما احتمال دارد حوادث غیرمترقبه‌ای نیز پیش بیایند که در این صورت هزینه آنها در طول یک دوره قرارداد باید حتماً لحاظ شود.

مسافت پیموده شده توسط پرسنل راهبری: در بعضی از قراردادها هزینه مربوط به مسافتی که برای رسیدن به محل نصب دیگ و ارائه سرویس توسط پرسنل اعزامی ‌شرکت پیموده می‌شود نیز منظور می‌گردد.

بدون شک انجام بازرسی‌های سالانه موجب کارکرد مؤثر و ایمن دیگ بخار می‌شود. اما برای دستیابی به کارکرد بهینه باید برنامه‌ای جامع برای تعمیر و نگهداری فراتر از بازرسی‌های اولیه و سالانه فراهم گردد.

تعمیر و نگهداری برنامه‌ ریزی‌ شده به میزان کردن دقیق و منظم دیگ، طبق آنچه در جدول ۲ فهرست شده است، اطلاق می‌شود. قسمتی از یک برنامه تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی‌شده بدین ترتیب است که اپراتور دیگ بخار باید همه روزه پارامترهای عملیاتی و هر هفته اجزای مکانیکی و برقی دیگ را وارسی نموده و در صورت برخورد با چیز غیرعادی شرکت طرف قرارداد را مطلع سازد. بعضی از اشکالات را می‌توان تلفنی تشخیص داد ولی برخی مستلزم حضور نماینده شرکت مذکور است. بر حسب مشخصات قرارداد تکنیسین‌ها باید هر ماه یا هر فصل بازدید منظم را معمول داشته و به همین ترتیب هر نیمسال یا هر سال پاکسازیهای لازم را انجام دهند.

انتخاب پیمانکار تعمیر و نگهداری دیگ بخار

برای جلوگیری از وقفه یا قطع تولید بخار یا آب داغ باید اشکالات به سرعت شناسایی و رفع گردند و از این رو لازم است یک شرکت متخصص در تعمیر و نگهداری برای سرویس کامل دیگ در نظر گرفته شود. هرگاه شرکتی برای عقد قرارداد انتخاب می‌شود باید تضمین‌های زیر از آن خواسته شوند:

1. تعمیر و نگهداری جامع؛ و آن عبارت است از پیروی از اصول اجرایی توصیه شده توسط کارخانه سازنده دیگ؛
2.  از قطعات استاندارد و اصل (غير متفرقه) استفاده شود تا اطمینان حاصل گردد که دیگ در حد استانداردهای مورد نظر کارخانه سازنده نگهداری می‌شود؛
3. کار به وسیله افرادی انجام شود که دوره‌های آموزشی لازم را در کارخانه سازنده (در صورت امکان) دیده و تأیید شده باشند.
4. بازدیدها طبق برنامه منظم و زمان­بندی شده بر اساس نیازهای راهبری یا عملیاتی انجام پذیرند. مضافاً بسیاری از دیگهای بخار نیاز به سرویس اضطراری شبانه‌روزی دارند.

جدول 1 : بازرسی های اساسی سالانه دیگ بخار

1-    بازرسی دیگ و متعلقات آن 2-    مرور آنچه که به وسیله اپراتور ها ثبت شده است. 3-    بازرسی و تمیزکاری مشعل 4-    گشودن درب جلویی و بازبینی آجرهای نسوز. 5-    بازرسی آجرهای نسوز درب جلویی و تعمیر آن ها در صورت لزوم. 6-    بستن و آب بندی درب جلویی با واشر نو در صورت لزوم. 7-    گشودن درب عقبی و بازبینی آجرهای نسوز. 8-    بازرسی آجرهای نسوز درب عقبی با واشر نو در صورت لزوم. 9-    بستن و آب بندی درب عقبی با واشر نور در صورت لزوم. 10-   تمیزکاری  و خلاسازی سمت آتشخوار و لوله دود 11-    بازبینی سمت آب از نظر رسوب گرفتگی، خوردگی یا دیگر ضایعات؛ سمت آبخور را با آب پر فشار تمیز کنید. 12-    خارج کردن باز کردن تمیز کردن و بازبینی شیر قطع کن سطح پایین آب 13-      تمیز کردن سیستم هوای پودر کننده (منبع، کمپرسور و غیره). 14-      تعویض همه واشرهای دریچه بازدید دیگ بخار و آدم رو. 15-       بررسی کارکرد کنترل ها، همبند ها و تنظیمات در صورت لزوم. 16-      بررسی کارکرد بادزن. 17-        بررسی کنترل های آب تغذیه. 18-        روشن کردن مشعل و کاراندازی دیگ و نشت یابی در ها در صورت امکان. 19-        بررسی کیفیت احتراق و تنظیم آن در صورت لزوم. 20-       بازنگری نتایج بازرسی؛ بحث روی هر موردی که نیاز به تعمیر دارد و بهبود هر آنچه که لازم است.

جدول 2 : یک برنامه جامع برای تعمیر و نگهداری که شامل بررسی های روزانه و هفتگی توسط اپراتور هاست.

نحوه سرویس و نگهداری دیگ بخار جهت حفظ کارایی و ایمنی بویلر در طول چرخه حیات آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی آن بپردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

تحریریه تیم به فیکس

صورت مرتب صورت گیرد که این موارد شامل بررسی قطعات، اسید شوئی و بررسی کاور آن جهت رفع رسوب می‌باشد.