اسرائیل به اندازه حماس به آتش بس نیاز دارد
این مسائل به بن بست، به یک گره خونی در جنگ تبدیل شده است. برای اسرائیل آسیب دیده، آزادی گروگان‌ها (اسرا) یک هدف اساسی است. برای جمعیت فلسطینی در آستانه قحطی و بیماری همه گیر در غزه، آتش بس جدید یک ضرورت است. برای رهبران حماس که عملا در تونل‌های زیر زمین در این منطقه محبوس شده اند، این توافق امکان بقای سیاسی را فراهم می‌کند.
هنوز پیشرفتی وجود ندارد، اما پیشرفت‌های اخیر در چارچوب‌بندی موضوعات، اولین گشایش در بن بستی است که از ماه دسامبر در این مذاکرات وجود داشته و کابوس مرگ و بیماری را بر فراز غزه حاکم کرده است. اگر مذاکرات غیرمستقیم – با میانجیگری قطر و مصر با کمک ایالات متحده – از سر گرفته شود، می‌تواند مسیری را برای کاهش تنش بزرگ باز کند.
اقدام برای از سرگیری مذاکرات در این هفته توسط منابع آگاه اسرائیلی و آمریکایی که به دلیل حساسیت موضوعات به طور ناشناس صحبت کردند، فاش شد. مانند هر جنبه دیگری از مناقشه غزه، چانه زنی برای توافق هم با بی اعتمادی عمیق و اختلافات سیاسی داخلی محدود می‌شود. اما مقاماتی که یک هفته پیش نسبت به پیشرفت بدبین بودند، اکنون امیدوارتر هستند.
مانع اصلی از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم، درخواست حماس برای آتش بس طولانی مدت است. اسرائیل مخالف این آتش بس است، اما مذاکره کنندگان اسرائیلی آماده پذیرش نوعی از توقف در جنگ هستند که هفته‌ها طول می‌کشد و شاید با تغییر شرایط قابل تمدید هم باشد.
اسرائیل میانجی‌های مصری و قطری را تحت فشار قرار می‌دهد تا حماس را متقاعد کنند که چارچوب مذاکرات را بپذیرد تا چانه‌زنی بر سر جزئیات مبادله گروگان‌های (اسرای) اسرائیلی و زندانیان فلسطینی آغاز شود.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل روز یکشنبه درخواست حماس برای آتش‌بس دائمی را رد کرد. نتانیاهو با فشار داخلی برای آزادی ۱۳۶ گروگانی (اسیری) که در اسارت حماس باقی مانده اند، مواجه است، بنابراین او به شدت به یک طرح توقف جنگ برای آزادی این گروگان‌ها (اسرا) نیاز دارد.
مذاکره کنندگان مراحل مختلفی را در فرآیند آزادی گروگان پیش بینی می‌کنند:
ابتدا، حماس حدود ۱۰ زن و کودک را که قرار بود طبق توافق قبلی ماه گذشته آزاد شوند، آزاد خواهد کرد. در مرحله دوم این اقدام «بشردوستانه»، حماس حدود ۴۰ گروگان (اسیر) مریض، مجروح و مسن را به همراه سربازان زن اسرائیلی آزاد خواهد کرد. در گروه باقی مانده که تقریباً ۸۶ نفر را شامل خواهد شد، حماس گروگان‌های مرد، از جمله سربازان و در نهایت اجساد کسانی را که در حمله ۷ اکتبر یا در ماه‌های بعد از اسارت جان باختند، تحویل می‌دهد.
هر خروج گروگان‌های (اسرای) اسرائیلی از غزه با آزادی اسرای فلسطینی همراه خواهد بود. منابع می‌گویند که این نسبت احتمالاً بیش از سه فلسطینی به ازای هر اسرائیلی خواهد بود. در میان صد‌ها فلسطینی که آزاد خواهند شد.
فهرست نهایی مبادله تا اندکی قبل از آزادی مورد توافق نهایی قرار نخواهد گرفت، اما یکی از زندانیان فلسطینی که ممکن است آزاد شود مروان برغوتی است که انتفاضه اول و دوم را رهبری کرد. برغوثی احتمالاً محبوب‌ترین رهبر سیاسی در کرانه باختری و غزه است و به طور بالقوه می‌تواند فلسطینی‌ها را در تلاش برای ایجاد کشور متحد کند.
در سایه توافق برای مبادله اسرا، توقف جنگ به اعزام کمک‌های بشردوستانه که به شدت مورد نیاز غزه است، منتهی خواهد شد. به عنوان مثال، یک تیم سازمان ملل که قرار بود ۱۰ روز پیش برای ارزیابی نیاز‌های آب، مسکن، غذا و بهداشت وارد شمال غزه شود، با ادامه درگیری بین نیرو‌های اسرائیلی و حماس نتوانست ماموریت خود را به اتمام برساند. چنین توقفی در جنگ می‌تواند مسیر‌های جدیدی را برای کمک‌ها باز کند، از جمله تخلیه کشتی‌هایی که در اسکله‌های شناور مستقر هستند.
به دلیل شیوع بیماری‌های عفونی در اردوگاه‌های شلوغ و کثیف که آوارگان فلسطینی رانده شده در آن‌ها زندگی می‌کنند، نیاز فوری به پزشکان و دارو وجود دارد. دو متخصص برجسته بهداشت عمومی، در گزارشی که اخیراً توسط مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی منتشر شد، نوشتند که مردم غزه «رنج غیرقابل توصیفی» را تجربه می‌کنند.
اگر مذاکره‌کنندگان بتوانند به دو موضوع مهم یعنی تبادل اسرا و ارسال کمک به غیرنظامیان فلسطینی بپردازند، ممکن است راه را برای پیشرفت در سایر مشکلاتی که اکنون آشتی‌ناپذیر به نظر می‌رسند باز کند. نتانیاهو اصرار دارد که اجازه نمی‌دهد یک کشور فلسطینی با حاکمیت کامل ایجاد شود و ظاهراً مانع از تحقق نتیجه‌ای می‌شود که آمریکا آن را در راستای منافع خود می‌داند و البته درخواست عربستان سعودی هم است. با اینهمه دیپلماسی برای پر کردن چنین شکاف‌هایی است.
مقامات وزارت خارجه در حال بررسی مدل‌های حاکمیتی هستند که ممکن است هر دو طرف را راضی کند، مانند پیمان انجمن آزاد – (COFA) یک توافقنامه بین المللی که روابط انجمن آزاد بین ایالات متحده و سه کشور مستقل جزیره اقیانوس آرام ایالات فدرال میکرونزی (FSM)، جمهوری جزایر مارشال (RMI) را ایجاد و حاکم می‌کند. –
مقامات آمریکایی به همتایان اسرائیلی خود تاکید می‌کنند که بهترین تضمین برای امنیت بلندمدت، ساختار همکاری منطقه‌ای است که اسرائیل، عربستان سعودی و دیگر کشور‌های عربی را به گمان واشنگتن در مقابل ایران و نیرو‌های مورد حمایتش در منطقه قرار دهد. البته اعراب می‌خواهند که اسرائیل به عنوان بخشی از توافق، تشکیل کشور فلسطین را بپذیرد.
اسرائیل به همان اندازه حماس به این آتش بس و مبادله اسرا نیاز دارد. در زیر زمین جنگ تونل‌ها می‌تواند ماه‌ها ادامه داشته باشد. اما در بالای زمین، غزه در حال تبدیل شدن به نسخه‌ای از سومالی تحت سلطه جنگ سالاران است. اسرائیل و حماس باید از هم اکنون که هنوز فرصت باقی است به سمت کاهش تنش حرکت کنند.