برای طراحی پرسشنامه پایان نامه رعایت برخی اصول و توجه به برخی نکات بسیار حائز اهمیت است که شما را با آنها آشنا می کنیم.
از همان ابتدا نباید به دنبال اصل مطلب و پرسیدن سوال باشید.
شیوه درست به این صورت است که پژوهشگر و محققی که درحال طراحی پرسشنامه است، باید دو صفحه جداگانه به شرکت کننده نمایش دهد. سامانه ساخت و توزیع پرسشنامه آنلاین پرسال این گونه نوشته شده است که می توانید یک صفحه به عنوان توضیحات پرسشنامه در ابتدای پرسشنامه به کاربر نشان دهید و سپس کاربر را به صفحه سوالات هدایت کنید.
قواعد طراحی سوالات پرسشنامه
حال که با بخش اول نکات طراحی پرسشنامه آنلاین آشنا شدید، به سراغ بخش دوم نکات طراحی پرسشنامه می رسیم. در این قسمت می خواهیم به سوالات پرسشنامه بپردازیم.شما نباید هر سوالی که به ذهنتان می رسد، عینا در پرسشنامه به کار ببرید. برای به کاربردن هر سوال در پرسشنامه؛ قواعد و قوانینی وجود دارد که اگر رعایت نکنید، هیچ بهره ای از پرسشنامه خود کسب نخواهید کرد.
ساختار پرسشنامه
یکی از ساده ترین در عین حال مهمترین مسائل در تهیه پرسشنامه ، ارائه دستورالعملی است که راهنمای پاسخگویان باشد .
پرسشنامه ها اغلب حاوی سؤالاتی هستند که به روش های مختلفی برای پاسخ دادن نیاز دارند .
در هر قسمت از پرسشنامه که چهار چوب آن تغییر می کند ، دستورالعمل لازم باید ارائه شود .
ترتیب سؤالات : یکی از مؤلفه های مهم پرسشنامه که دقت خاصی را می طلبد ترتیب مناسب سؤالات است .
ترتیب نامناسب سؤالات ممکن است باعث پیامدهای نامطلوبی نظیر کاهش میزان پاسخ ، یا پاسخ های سوگیرانه نسبت به سؤالات شود . عموماً سؤالاتی که در آغاز پرسیده می شود نباید بر پاسخ سؤالات بعدی تآثیر بگذارد .
انواع سوالات نظرسنجی در طراحی پرسشنامه
روش‌های مختلفی برای دریافت پاسخ‌های سوالات طرح شده در پرسشنامه وجود دارد. معمولا به هر یک از این سوالات، یک «گویه» (Questionnaire item) گفته می‌شود که پاسخ‌دهنده، ممکن است به طور تشریحی یا انتخاب گزینه‌ای خاص، به آن جواب دهد. حدود چهار نوع مختلف برای طراحی پرسشنامه و گزینه‌های پاسخ وجود دارد
سوالات همساز (Contingency Questions) با قالب آبشاری (Cascade format)
سوالات ماتریس (Matrix Questions)
سوالات بسته (Closed-ended Questions)
سوالات باز (Opend-ended Questions)
چهارچوب سؤالات
هر تلاشی برای جمله بندی و ترتیب دقیق سؤالات بی فایده خواهد بود، مگر آنکه سؤالات به طریقی ارائه شوند که پاسخ دادن به آنها را تسهیل کند. هدف آن است که پاسخ دادن به سؤالات تاحد امکان راحت و ساده باشد و میزان از دست دادن داده ها به علت پاسخ های غیرقابل تفسیر کاهش یابد. وقتی که ترتیب پاسخ ها در سؤالات بسته مشخص شد ، بهترین نتایج را می توان با زدن علامت در یک خانه به دست آورد.
تعیین هدف از طراحی پرسشنامه
اولین مرحله در طراحی پرسشنامه، تعیین اهدافی است که پژوهشگر می خواهد با استفاده از پرسشنامه به آنها دست یابد. یعنی ابتدا باید بداند که برای چه می خواهد پرسشنامه را طراحی کند؟ برای تحقیق خود به چه اطلاعاتی نیاز دارد؟ آیا جمع اوری پاسخ سوالات فرم پرسشنامه، او را به اهداف خود خواهد رساند یا نه؟ تا زمانی که پاسخ این سوالات را نیابد هرگز نخواهید توانست پرسشنامه مناسبی را طراحی نمایید. همچنین در طراحی سوالات پرسشنامه باید بدانید که از چه روش های آماری برای تجزیه و تحلیل نتایج اطلاعاتی خود استفاده خواهید کرد.
بیان مسئله
منظور از بیان مساله، روشن کردن هدف اصلی از مطالعه و توضیح کلی از موضوع پژوهشی می باشد. هدف زمینه یابی پرسشنامه ای، توصیف رفتار، طرز فکر، احساس ویژه یا آزمون رابطه بین دو یا چند متغیر است. پژوهشگر ممکن است به توصیف یک موضوع یا آزمون رابطه بین دو یا چند متغیر علاقه مند باشد.
تعیین جامعه و انتخاب نمونه
نوع جامعه و نمونه هایی که برای مطالعه انتخاب می شود، بستگی به موضوع تحقیق، میزان موجودیت منابع و علاقه پژوهشگر دارد. این جامعه می تواند یک شهر، یک روستا، یک منطقه آموزشی و مانند اینها باشد. به افرادی که از این جوامع برای مطالعه بصورت تصادفی انتخاب می شوند، نمونه گفته می شود. تا زمانی که جامعه مشخص نشده باشد، امکان طرح پژوهش وجود نخواهد داشت. مثل حالتی که شما میخواهید به یک مسافرت بروید اما مکان و مقصد خود را مشخص نکرده اید پس در این صورت نخواهید توانست برای سفر خود برنامه ریزی نمایید و بدانید که چه چیزهایی در این سفر مورد نیاز شما خواهد بود.
تنظیم پرسشنامه
در اغلب پرسشنامه ها، مطالب به منظور اندازه گیری متغییرهای وابسته و مستقل تنظیم می شوند. پس لازم است نکات مهم در تنظیم این مطالب را بدانید.