انحرافات بی شمار نظام ارزی چندنرخی و لزوم تک نرخی کردن ارز

کریم یزدی خواه کارشناس حوزه سیاست گذاری در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری رویداد برتر، در رابطه با مشکل نظام ارز چند نرخی اظهار داشت: موضوع نظام ارزی چند نرخی ایران چالش مهمی است که سال هاست گریبان اقتصاد کشور را گرفته است. این سیستم که امکان نرخ های مختلف ارز را برای بخش های مختلف اقتصاد فراهم می کند، منجر به فساد گسترده، رفتار های رانت خواری و ناکارآمدی در تخصیص منابع ارزی شده است. برای رفع این مشکلات و ارتقای شفافیت و ثبات اقتصادی بیشتر، اجرای نظام ارزی تک نرخی در دولت چهاردهم ضروری است.

انحرافات بی‌شمار نظام ارزی چندنرخی و لزوم تک‌نرخی کردن ارز برای حمایت از تولید داخل

وی ادامه داد: یکی از مشکلات کلیدی نظام ارزی چند نرخی وجود فرصت های آربیتراژ و رانت ارزی بالا بین نرخ رسمی ارز دولتی برای واردات و نرخ ارز بازار آزاد است. این اختلاف منجر به وضعیتی می شود که کالا ها با نرخ پایین تری وارد می شوند و سپس با قیمت بالاتری در بازار فروخته می شوند و در نتیجه قیمت های متورم برای مصرف کنندگان و سود ناعادلانه برای واردکنندگان و دلالان به همراه خواهد داشت. این رویه نه تنها به مصرف کنندگان داخلی آسیب می زند، بلکه پویایی بازار را مخدوش می کند و فرصت هایی برای فساد و رفتار های رانت جویانه ایجاد می کند.

این کارشناس حوزه سیاست گذاری در رابطه با مفاسد بالای تخصیص ارز چندنرخی اظهار داشت. تخصیص ارز تحت نظام ارزی چند نرخی مملو از فساد است، زیرا مدیران فرآیند تخصیص ارز اغلب دارای امضا های طلایی برای تخصیص ارز می شوند. این امضا های طلایی باعث ایجاد انگیزه فساد در تخصیص ارز به افراد خاص و در حجم های متعدد خواهد شد که منجر به ناکارآمدی در فرآیند تخصیص ارز و زمانبر شدن نیاز های وارداتی و ضربه به واردات کالا های موردنیاز تولید و بخش مولد اقتصاد خاوهد شد. علاوه بر این، عدم نظارت و شفافیت در سیستم توزیع ارز امکان دستکاری در مقادیر واردات و ورود کالا های نامرغوب به بازار را فراهم می کند و مشکلات مربوط به سیستم ارزی چند نرخی را تشدید می کند.

یزدی خواه ادامه داد: علاوه بر این، سیستم ارزی چند نرخی به طور ناخواسته مشوق واردات کالا ها نسبت به تولید داخلی می شود، زیرا تخصیص ارز ارزان برای واردات، فضای بازار مخدوشی ایجاد می کند که محصولات خارجی را به کالا های تولید داخل ترجیح می دهد. این امر نه تنها رقابت پذیری صنایع داخلی را تضعیف می کند، بلکه صادرکنندگان ایرانی را که با نرخ نامطلوب ارز و رقابت شدید در بازار های بین المللی مواجه هستند، جریمه می کند.

انحرافات بی شمار نظام ارزی چندنرخی و لزوم تک نرخی کردن ارز برای حمایت از تولید داخل

وی افزود: با گذار به نظام ارزی تک نرخی، دولت می تواند زمینه بازی را برای تولیدکنندگان داخلی هموار کند، رشد اقتصادی پایدار را تشویق کند و وابستگی به کالا های وارداتی را کاهش دهد.

این کارشناس حوزه سیاست گذاری خاطرنشان کرد: برای رفع این چالش ها و گذار به نظام ارزی عادلانه تر و کارآمدتر، دولت چهاردهم باید اصلاح نظام ارزی چند نرخی و اجرای ارز تک نرخی را در اولویت قرار دهد. این انتقال نه تنها به رفع فساد، رفتار رانت خواری و ناکارآمدی در تخصیص ارز کمک می کند، بلکه باعث ارتقای تولید داخلی، حمایت از صادرکنندگان ایرانی و تثبیت بازار ارز می شود. علاوه بر این، تصویب کالابرگ الکترونیکی برای کالا های اساسی، طبق دستور مجلس، به ساده سازی توزیع یارانه ها و ارتقای شفافیت در تخصیص منابع ارزی ۲۸۵۰۰ تومانی و حذف این نرخ ارز نیز کمک می کند.

انحرافات بی شمار نظام ارزی چندنرخی و لزوم تک نرخی کردن ارز برای حمایت از تولید داخل

یزدی خواه در پایان گفت: در مجموع، اتخاذ نظام ارز تک نرخی در ایران گامی مهم در جهت ارتقای ثبات اقتصادی، حمایت از تولید و رشد پایدار است. انحرافات و نابرابری های مرتبط با نظام ارزی چند نرخی نظیر رانت بالای ایجاد شده برای دلالان و واردکنندگان، ایجاد امضا های طلایی، فساد در بیش اظهاری واردات یا واردات کالا های با کیفیت بسیار پایین و همچنین تشدید تقاضای واردات در شرایط محدودیت ارزی است که دولت می تواند با حذف این انحرافات و مفاسد زمینه بازی برابرتری را برای کسب وکار ها ایجاد کند، نقاط وقوع فساد را کاهش دهد و از توسعه تولید داخلی نیز حمایت کند.

انتهای پیام/ 

دکمه بازگشت به بالا