فوت ۵۴۰ نفر به دلیل مصرف سم در بهار امسال

در آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت اجتماعی فرهنگی کشور در بهار امسال تعداد مرگ و میر های غیرطبیعی برحسب جنس و به تفکیک علت فوت بررسی شده است که یکی از این موارد مربوط به میزان مسمومیت ها است.

براساس تعریف ارائه شده در این گزارش مسمومیت به معنای «تاثیر وارد شدن مواد خارجی بر بدن از طریق تزریق خوردن آشامیدن استشمام و استنشاق مواد سمی تماس با مواد سوزش آور یا فرساینده همچنین سم حیوانات زهردار که موجب به هم خوردن تعادل فیزیولوژیکی فیزیک یا روانی است».

مسمومیت ناشی از سم در مردان ۲ تا سه برابر زنان

مرکز آمار ایران بر اساس گزارش پزشکی قانونی تعداد فوتی های ناشی از مسمومیت در سال ۱۴۰۱ را ۲۰۴۹ مورد و در سال گذشته ۲۱۰۳ مورد اعلام کرده است و میزان مرگ ناشی از مسمومیت با سم در بهار امسال ۵۴۰ مورد ثبت شده است که ۳۷۱ مورد مربوط به مردان و ۱۶۹ مورد به زنان اختصاص دارد.

البته ناگفته نماند که فوت ناشی از مصرف الکل متانول اتیلن گلیکول و سایر الکل ها (بجز الکل اتانول) در موارد فوت ناشی از مسمومیت سم در نظر گرفته شده است.

مرگ و میر های ناشی از مصرف دارو

مسمومیت های دارویی که به جان باختن افراد منتهی می شود؛ بخش دیگری از مرگ و میر های غیرطبیعی هموطنان را تشکیل می دهد که بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران سهم مردان در این رخداد بیش از زنان است.

همچنین در این گزارش تعداد فوتی های ناشی از مسمومیت دارو در سال ۱۴۰۱ ۶۹۱ و در سال ۱۴۰۲ ۸۴۹ نفر بوده است. در این آمار همچنان مردان سهم بیشتری از مرگ برای مصرف دارو دارند اما تفاوت زیادی بین دو جنس در فوت وجود ندارد.

همچنین در بهار ۱۴۰۳ ۲۱۹ نفر به دلیل مصرف دارو جان خود را از دست دادند که مردان ۱۰۱ و زنان ۱۱۸ نفر بودند.

مرگ و میر های ناشی از منوکسیدکربن

مطابق گزارش مرکز آمار ایران میزان مرگ و میر های ناشی از منوکسیدکربن در سال ۱۴۰۱ ۹۱۳ نفر و در سال ۱۴۰۲ تعداد ۷۹۴ نفر به دلیل مسمومیت با منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند؛ در این آمار نیز مردان سهم بیشتری دارند اما آنچه باید به آن توجه کرد افزایش آمار فوتی ها در فصل های سرد سال است. به عنوان مثال در سال ۱۴۰۱ که آمار فوتی ها ناشی از این گاز حدود ۹۰۰ نفر بوده تنها در فصل زمستان ۴۵۳ فوت کردند که این یعنی بیشتر فوتی ها در زمستان فوت کردند.

همچنین در سال ۱۴۰۲ که آمار فوتی ها ۷۹۴ نفر گزارش شده است در فصل زمستان ۳۳۹ نفر فوت کردند. در آمار منتشر شده از میزان فوتی ها در بهار امسال نیز ۱۶۴ به دلیل استنشاق گاز منوکسید کربن جان خود را از دست دادند که ۱۲۱ مرد و ۴۳ زن بودند.

این گزارش که به بررسی مرگ و میر های غیرطبیعی ناشی از مسمومیت با سم مصرف دارو و استنشاق منوکسید کربن پرداخته است اهمیت قابل توجهی برای سلامت عمومی ایران دارد. نتایج گزارش نشان می دهد که عوامل مختلفی همچون جنسیت و فصول سال عامل مرگ و میر بر تعداد فوتی ها تاثیر دارند. به ویژه تفاوت بین مرگ و میر مردان و زنان و افزایش فوتی ها در فصل های سرد سال توجه به راهکار های مناسب برای کاهش این آمار ها را ضروری می سازد.

تفاوت بین مردان و زنان یکی از نکات مهم این گزارش تفاوت معنادار در تعداد مرگ و میر مردان نسبت به زنان است. مردان در موارد مسمومیت ناشی از سم و حتی مصرف دارو سهم بیشتری از فوتی ها را به خود اختصاص داده اند. این مسئله می تواند ناشی از تفاوت های شغلی و رفتاری باشد. بسیاری از مردان در محیط های صنعتی و مشاغل پرخطر مشغول به کار هستند که آن ها را بیشتر در معرض مواد سمی و خطرناک قرار می دهد. از سوی دیگر ممکن است مردان به دلایل اجتماعی و فرهنگی دسترسی کمتری به خدمات بهداشتی و آموزش های پیشگیرانه داشته باشند یا کمتر از آن ها استفاده کنند.

همچنین تفاوت های رفتاری مانند مصرف بی رویه یا نادرست دارو ها ممکن است در این اختلاف نقش داشته باشد. زنان ممکن است به دلیل نظارت بیشتر بر سلامت خود و استفاده دقیق تر از خدمات پزشکی کمتر در معرض خطر مرگ و میر ناشی از این عوامل باشند. با این حال این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتر برای بررسی دقیق تر دلایل این تفاوت ها دارد.

مسمومیت با مونوکسیدکربن و تاثیر فصول آمار مرگ و میر ناشی از منوکسید کربن نشان می دهد که این گاز بی رنگ و بی بو به ویژه در فصل های سرد سال بیشتر قربانی می گیرد. افزایش مرگ و میر در زمستان به دلیل استفاده نادرست یا ناکافی از وسایل گرمایشی غیراستاندارد و نشت منوکسید کربن است. از آنجا که بیشتر این موارد به دلیل بی اطلاعی از خطرات و یا عدم رعایت نکات ایمنی رخ می دهد لزوم آگاهی بخشی عمومی و اعمال نظارت های دقیق تر بر تجهیزات گرمایشی روشن است.

روش های کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت با منوکسیدکربن

برای کاهش مرگ و میر های ناشی از مسمومیت با منوکسید کربن می توان به آموزش و ترویج استفاده از وسایل گرمایشی ایمن تر و نصب سنسور های هشداردهنده در منازل و اماکن عمومی پرداخت. افزایش آگاهی مردم درباره روش های جلوگیری از مسمومیت به ویژه در فصل زمستان می تواند نقش بسیار مؤثری در کاهش این آمار ها داشته باشد.

لزوم اتخاذ اقدامات پیشگیرانه برای کاهش مصرف نادرست دارو

اهمیت آگاهی بخشی و نظارت های بهداشتی گزارش مرکز آمار نشان می دهد که مرگ و میر های ناشی از مسمومیت ها و مصرف دارو روندی نگران کننده دارد. بنابراین لزوم اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و نظارت های دقیق در این زمینه آشکار است.

یکی از مهم ترین راهکارها افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات مصرف نادرست دارو ها و استفاده صحیح از وسایل ایمنی در محیط های کاری و منازل است. همچنین باید قوانین مربوط به فروش و مصرف دارو ها سخت گیرانه تر اعمال شود تا از سوءاستفاده ها و مصرف بی رویه جلوگیری شود.

علاوه بر این نیاز است که خدمات اورژانسی و بیمارستانی بهبود یابد تا در صورت بروز مسمومیت اقدامات سریع و مؤثری انجام گیرد همچنین توجه ویژه به آموزش گروه های آسیب پذیر از جمله سالمندان و افرادی که به طور مکرر از دارو ها استفاده می کنند می تواند تأثیر بسزایی در کاهش مرگ و میر ها داشته باشد.

این گزارش بر اهمیت مدیریت و کاهش مرگ و میر های غیرطبیعی در ایران تأکید دارد. تفاوت های جنسیتی و فصلی در این آمار ها نشان دهنده نیاز به برنامه ریزی های دقیق تر برای کاهش این آمار ها از طریق آموزش آگاهی بخشی و بهبود نظارت هاست. توجه به سلامت عمومی و پیشگیری از خطرات ناشی از مسمومیت با سم دارو و مونوکسید کربن می تواند جان های بسیاری را نجات دهد و بار سنگین این نوع مرگ و میر ها را بر دوش جامعه کاهش دهد.