فرجام پیکان آبی و کمپانی مادر
چهار سال قبل از نیسان آبی، پیکان آبی پا به جاده های نیمه آسفالته و خاکی ایران گذاشت. برادران پیکان از سال تولدش در پاییز 1345 تا بازنشستگی در بهار 1384 میلیاردها دلار برای مالکان و سهامداران ایران ناسیونال و سپس ایران خودرو درآمد کسب کردند. در پیکان کار، تجمل، جوانان، ایستگاه های قطار و وانت، میلیون ها هموطن همچنان در جاده های کشور در شهرها و روستاها تردد می کنند.
به گزارش رویداد برتر، «اسفند» ماه تولد و درگذشت برادران خیامی است. احمد در سال 1302 در اسفند متولد شد و محمود در سال 1398 درگذشت. برادران و خواهرشان اولین خودروهای ایرانی پسند را مونتاژ کردند.
کامیون و گاراژ پدرش در دوران محمدعلی و احمدشاه قاجار، زمینه سالها را برای احمد و محمود، دو پسرش و دختر علی اکبر خیامی، مرضیه، در انواع خودروهای سنگین و سبک ایجاد کرد. برادر احمد و محمود را کتک زدند. پدربزرگ این دو برادر، عبدالله خیامی، از فعالان عصر قاجار بود.
احمد به وسایل نقلیه سنگین و اقبال محمود به وسایل نقلیه سبک علاقه مند است.مشهورترین خودروی تاریخ ایران، «پیکان» پیشتاز بود.
اما همکاری تجاری دو برادر با بهانه های مبهم و نامشخص از جمله ارتباط نزدیک محمود با دربار پهلوی و برخی از چهره های اقتصادی تاثیرگذار آن زمان و مقاومت احمد در برابر محمدرضا شاه و پیشنهاد دربار وی برای واگذاری 49 درصد سهام شهروند ایرانی کارگران کارخانه و برخی جنجال ها خانواده خیام به یک دهه تلاش دلسوزانه پایان دادند.
محمدرضا پهلوی، شاه و نخستوزیر معروف ایران، امیرعباس هویدا، چندین بار به خطوط تولید ایران-ملی رفته است و حتی نخستوزیر که ماشینش را پیکان آبی هدایت میکرد، آرزو میکرد «همه یک پیکان ایرانی بگیرند. روز.”
بنیانگذاران
احمد اسفند 1302 و محمود 17 دی 1308 در طرقبه استان خراسان به دنیا آمدند. پدرشان علی اکبر خیامی در زمان محمدعلی شاه راننده کامیون و گاراژدار بود و بار مردم و دولت را حمل می کرد. در طول جنگ جهانی اول و اشغال شمال ایران توسط قزاق های روسیه، کامیون های علی اکبر در طول جنگ مورد استفاده قرار گرفت، اما در پایان جنگ توقیف و به روسیه منتقل شد.
پس از این حادثه تلخ، علی اکبر گاراژ کامیون را به تعمیرگاه کامیون و کامیون تبدیل کرد و از آن پس احمد و محمود جویای کارهای فنی اتوبوس و کامیون شدند. احمد و محمود به قدری به این کار علاقه داشتند که در ابتدا مدرسه روزانه را رها کردند و در دبیرستان شبانه ادامه تحصیل دادند، اما با افزایش فعالیت، تحصیل را رها کردند و مدام به خرید و خرید علاقه داشتند. خودروهای سبک و سنگین و به دنبال قطعات این خودروها بودند.
برادران خیامی آنقدر به کارشان علاقه مند شدند که بخشی از گاراژ پدرشان را به کارواش و کارواش سبک و سنگین تبدیل کردند. کم کم به مسائل فنی اتوبوس و کامیون علاقه مند شدند و تعمیرات ساده ای انجام دادند.
احمد در مورد علاقه خود به این خودرو گفت: «در سرمای زمستان آنقدر روی ماشینها کار میکردم که دستهایم ترک میخورد، بنابراین مجبور شدم برای التیام زخمهایم سبوم داغ بزنم.
احمد و محمود کم کم وارد خرید و فروش خودرو و قطعات بنز شدند و به این ترتیب پول زیادی برای فعالیت های بعدی جمع آوری کردند.
احمد که در دهه 1320 به فعالیت سیاسی ضد رژیم نیز می پرداخت، برای فرار از دست شهربانی به تهران رفت. او یادآور شد: «یک روز در حال گشت زنی در خیابان سعدی، از پنجره یک نمایشگاه بزرگ اتومبیل رد شدم و آن را میخکوب کردم.» در سال 1332 در 30 سالگی اولین خودروی مرسدس بنز خود را در مشهد فروختم و آرام آرام متوجه شدم. او به تنهایی زندگی را به ما نشان می دهد.»
با رونق خرید و فروش خودرو، احمد و محمود شرکت سهامی «برادران خیامی» را تأسیس کردند و در سال 1328 به تهران نقل مکان کردند.
احمد در تهران سعی کرد از یک دلال معمولی فراتر رود، بنابراین مستقیماً با کارخانه مرسدس بنز مکاتبه کرد. در سال 1337 به اروپا سفر کرد و با رهبران شرکت اتوبوسرانی فرانکفورت ملاقات کرد و سعی کرد نمایندگی شرکت را به عهده بگیرد. پسر برای این کار با دربار پهلوی و وزارت اقتصاد وقت ارتباط برقرار کرد و در نهایت موفق شد مجوزهای لازم را بگیرد.
احمد و محمود به همراه خواهرشان مرضیه در سال 1341 یک تعمیرگاه خودرو ایرانی با سرمایه 10 میلیون تومانی ساختند و در 15 آنلاین 1344 شروع به کار کردند. اولین محصولات این شرکت اتوبوس ها و مینی بوس های آلمانی دارای گواهی دایملر-بنز بودند.
پس از بازدید محمدرضا شاه از کارخانه ایران ناسیونال و وعده های او و محمود خیامی در ۲۰ شهریور ۱۳۴۴، کارخانه توانست انواع خودروهای چهار سیلندر تولید کند و سرمایه شرکت به سرعت به ۴۰ میلیون تن رسید. .
در 23 اردیبهشت 1346 سالن تولید پیکان تحت امتیاز گروه روتس انگلستان به کرایسلر بریتانیا تغییر نام داد و بعداً با امتیاز شرکت تالبوت ساخته شد و در کارخانه شمال به بهره برداری رسید. سپس دایملر بنز آلمان در زمینه توسعه تولید انواع خودرو از جمله اتوبوس و مینی بوس، سالن تولید 302 اتوبوس و 309 مینی بوس را افتتاح کرد.
مجموع تولید ایران ناسیونال بین سال های 1348 تا 1357 حدود 400000 مدل مختلف پیکان بوده است. این شرکت در سال اول تولید روزانه حدود 10 دستگاه خودرو، 7 اتوبوس و یک کامیون بنز تولید می کرد. هفت سال بعد، این شرکت اعلام کرد که سرمایه خود را بیش از دو برابر کرده است و یکی از بزرگترین خودروسازان آسیا از نظر کیفیت و کمیت تولید است. ایران ناسیونال در سال 73 از طرح خودکفایی خود در تولید لوازم و قطعات خودرو صحبت کرد.
این شرکت تولید هیلمن را با نام پیکان در می 1967 با مشارکت شرکت انگلیسی تالبوت که در آن زمان مشغول ساخت هیلمن بود، آغاز کرد. در پایان همان سال پیکان با قیمت 12 هزار تومان به بازار عرضه شد.
احمد و محمود در سال 1351 راه بازرگانی خود را از هم جدا کردند و از آن زمان به بعد محمود خیامی ایرانی- ملی.
قبل از انقلاب 1357، برادران خیامی علاوه بر ایران، دهها شرکت صنایع سنگین دیگر را تأسیس کردند و بنیانگذاران خدمات توسعه صنعتی گسترده در ایران شدند. بیمه آسیا، موبایلیران، کوروش استور، کارخانه بریجستون، پیستون و ایدم تبریز، بلبرینگ ایران، بانک صنعت و معدن، شرکت ریخته گری، شرکت رضا مشهد و بسیاری شرکت های دیگر در لیست احمد یا بین شرکت های مشترک محمود یا هر دو برادر هستند. . تاسیس شدند.
با وقوع انقلاب اسلامی در بهمن 1357، اموال احمد و محمود خیامی توسط دادگاه انقلاب مصادره شد و مدتی در اسارت بودند.
این دو برادر سرانجام در خارج از ایران فوت کردند. احمد در 27 ژوئن 2000 در سن 77 سالگی در تورنتو کانادا درگذشت و در لس آنجلس آمریکا به خاک سپرده شد. برادرش محمود نیز روز جمعه 9 اسفند 1389 در سن 90 سالگی در لندن درگذشت و به خاک سپرده شد.
منبع:
کتاب پیکان سرنوشت ما – ناشر نی – مجموعه نوشته ها و خاطرات مهدی خیامی است.
پایان خبر