محمدعلی اسلامی ندوشن؛ وجدان بیدار ادب فارسی معاصر

استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن نه تنها حقوقدان بلکه شاعر، نویسنده و مترجم نیز بود. در سال 1320 به عضویت دانشکده ادبیات دانشگاه تهران درآمد و مدرس دروسی چون «ادبیات تطبیقی» و «مدارس ادبی جهان» شد. اما در اوایل، دکترای حقوق بین الملل را از دانشکده حقوق سوربن فرانسه گرفت. اما او یک نویسنده بود.

از نوجوانی به شعر و زبان و ادبیات فارسی علاقه زیادی نشان داد. ابیات اول استاد به سن دوازده تا سیزده سالگی می رسد. از مجله سخن تا همین اواخر که نقدها و مقالات ادبی خود را در روزنامه اطلاعات منتشر می کرد، نشان می دهد که سوابق و علاقه معظم له حکایت از آن دارد که عمر پربرکت خود را صرف پژوهش در آثار علمی و ادبی ایران کرده است. نقد و قدردانی از دیگر نویسندگان ادبیات جهان و نیز آثار فرهنگی و ادبی ایران و جهان. از این رو دکتر محمدعلی اسلامی در ندوشن نویسنده بود.

در فصل دوم قانون اساسی ما قبل از پرداختن به حقوق ملت به زبان رسمی و خط و تاریخ و پرچم کشور اختصاص دارد. اصل 15 قانون اساسی می گوید: زبان و نوشتار رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است، اسناد، مکاتبات، متون رسمی و کتب درسی باید به این زبان و نوشتار نوشته شود، اما استفاده از زبان‌های محلی و قومیتی در مطبوعات و رسانه‌ها و در تدریس ادبیات آنها در مدارس و “زبان فارسی رایگان”.

استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن با بیش از 70 تالیف مفید و موثر از جمله کتاب ها و مقالات فراوان و “نوشته های تاسف بار” عملا به عنوان یک شهروند ایرانی به وظیفه مشترک خود برای حفظ همه ما ایرانیان عمل کرده و از پانزدهم دفاع کرد. اصل قانون اساسی و حالا که از میان ما رفته مدیون ایرانیانی است که نیستند! بلکه آوازه و ازدواج استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن حضرت حق و قدردانی از زحمات آنی و بی عیب مادام العمر ایشان است.

مگر اینکه زندگی عشق باشد و دیگر هیچ! بنابراین به «نوشته‌های نانوشته» فکر کنید و کمی بیشتر از هر زمان دیگری به آنچه «گفتیم و آنچه نگفتیم» فکر کنید. بیایید “کلمات کوتاه” را مخفف کنیم. – ما سخنرانی ها را می شنویم. از «مرزهای نامرئی» می گذریم تا «روزها: تاریخ» را تغییر دهیم و از وجدان بیدار جامعه ادبی ایران، از فردوس گرفته تا مولانا، سعدی و حافظ آگاه شویم. و با شناخت دقیق دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن وجدان بیدار ادبیات معاصر فارسی را ارج می نهیم.

آهسته و آهسته بالا می روی
تا دیر وقت اینجا ماندم، دور ماندم
به زنجیر ناامیدی
تو بودی من نه

حضرت استاد در مورد «ایران را فراموش نکنیم» بسیار نوشتند. با ایران دوست بود. او یک وطن پرست بود. ایرانیان وطن پرست دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن را فراموش نکنیم.

* مدرس دانشگاه و محقق حقوقی