آتش نشانی را به ارزیابی ایمنی سازه ها چه!
البته باید سعی کنم کمتر اخبار بخونم و کمتر اخبار ببینم چون واقعاً در بعضی موارد چیزها آنقدر مسخره شده است که یا باید غمگین باشم و بمیرم یا ایراد بگیرم و دلم شکست! که در عمل نتیجه یکسان است؟
این خبر را در سایت یکی از خبرگزاری ها دیدم، عنوان آن برای رشته من جالب و مناسب بود، وقتی آن را خواندم دیدم چقدر از ضروری ترین و مهم ترین مسائل امنیتی فاصله داریم و چقدر از کمبود آگاهی عمومی! و چقدر مردم برای این کار مورد سوء استفاده قرار می گیرند! حتی انگیزه نوشتن در چنین سطح پایینی، اگر هشداری برای همشهریان نبود، بیهوده به نظر می رسید! اول، خبر اصلی.
برج های فرمانفرمائیان به عنوان برج های ناامن اما خطرناک در نظر گرفته شده است.
چه عنوان عالی و عالی! امن نیست، اما ضد زلزله! جزئیات این خبر ناراحت کننده:
1- آیا مدیر عامل محترم استحکام مجتمع ساختمانی را به شرح زیر تایید خواهد کرد؟
2- عمر برج های وانکپارک 200 سال است و در برابر زلزله 7 ریشتری مقاومت می کنند.
3- او همچنین دلیلی بر این گفته ارائه می کند: «در زلزله بزرگی که چند سال پیش پایتخت را لرزاند، هیچ شکافی بر روی هیچ یک از دیوارهای برج ایجاد نشد، ساکنان هیچ لرزشی احساس نکردند.
4- او ادامه می دهد: «در گذشته می خواستیم پرده های خانه را تعویض کنیم، باید پرده های جدید نصب می کردیم. مکانیک هر کاری کرد نمی توانست با مته معمولی دیوار را سوراخ کند. مته صنعتی آورد. این برج دارای ستون های محکم است. در نصب برد هم مشکل داریم. وقتی دیوارهای ساختمان اینقدر مستحکم است چگونه می تواند ناامن و مستعد ریزش باشد؟!
5- وی تاکید می کند: «این برج ها کاملاً بر اساس استانداردهای روز دنیا طراحی شده اند.
6- تا امروز که حدود 30 سال از ساخت مجموعه می گذرد، حتی یک آتش سوزی در اینجا ثبت نشده است.
7- مثلا شبکه سیمی برج را که تمام سیم طبقات از آنجا رد می شود و مشبک می شود را به ما گفتند. آیا می توان روی چیزی که ساخته شده سقف گذاشت؟ به گفته کارشناس ما، این امر استحکام ساختمان را ضعیف می کند. و از نیاز 15 میلیارد تومانی برای ایمن سازی صحبت کنیم!
به طور خلاصه، ساختمانی که توسط سازمان آتش نشانی به عنوان ناایمن طبقه بندی شده است، به عنوان مثال به دلیل ضعف سازه ای و مقاومت در برابر زلزله، ناایمن است. در این موارد باید دانست که برخی از قوانین سازمان آتش نشانی رعایت نمی شد، بنابراین به صراحت می گویم آتش نشانی از جهل مردم سوء استفاده می کند و کارهای ناپسند انجام می دهد. و خوشش نمی آید که از نظر آتش نشانی ناامن بودن آن را اعلام نکند و از کلمه کلی «ناایمن» استفاده کند و بعد مردم را مجبور به هزینه 15 میلیارد تومانی کند، شاید حتی شرکت و افراد مورد اعتمادش! با این تقاضای عمومی مردم را مجبور به انجام کارهایی می کنید که در اکثر موارد ضروری نیست. با این تعمیم ساختمان های ناایمن نه پس از آتش سوزی که پس از فروریختن سازه متروپل، آتش نشانی آشوبی فداکارانه و فرصت طلبانه در شهر ایجاد کرد که تا دهه ها حل نخواهد شد! این سوء استفاده غیرمستقیم و به شدت غیرقانونی است و ممنوع! یک ساختمان نمی تواند در برابر انواع نیروها مانند زلزله، باد، طوفان، انفجار، آتش سوزی و ده ها نیروی دیگر و یا ترکیب خاصی از آنها ایمن باشد، بنابراین کلمه عام ناایمن توهین به علم و خرد مردم است. و یک و کلی عدم سوء استفاده قصاص توسط دادسرا است. تا جایی که دادستان محترم کشور به صراحت بیان کردند:
بررسی ایمنی ساختمان ها وظیفه شهرداری هاست نه قوه قضاییه».
با توجه به نظرات رهبر محترم مجموعه نکات زیر را لازم می دانم که انشاالله برای آینده مجموعه مفید و روشنگر باشد:
منظور ما از پایان 200 سال به این معنا نیست که 200 سال ادامه خواهد داشت؟ باور نکنید، ریشتر ملاک تخریب یا دوام یک ساختمان نیست. 7 درباره ریشتر! واقعاً هیچ راهی برای تشخیص اینکه کدام ساختمان فرو می ریزد یا زنده می ماند جز محاسبات پیچیده و دقیق آن روز که گفتید وجود ندارد؟ علاوه بر این شما گفتید که 30 سال از عمر ساختمان گذشته است و ما در آن زمان کد زلزله مصوب نداشتیم و بخشی از آیین نامه 519 بارگیری که به طور کلی در نظر گرفته نشده بود ملاک عمل بود. . از این نظر زلزله چند سال پیش تهران اصلاً زلزله ای نبود که بتوان آن را معیار مقاومت حساب کرد! بر روی ساختمان های خشتی تهران همانطور که تقریباً انتظار می رفت هیچ ترک قابل مشاهده ای نبود، بنابراین اصلاً معیار مناسبی برای مقاومت و مقاومت مجموعه در برابر زلزله نیست. همینطور استحکام دیوارها و مشکلات پرده گیر، این خود می تواند گواه مشکلات احتمالی سازه باشد! ناگفته نماند که با دیدن تصاویر نماها، ایرادات اساسی و احتمالی را در عدم مقاومت سازه در برابر زلزله می بینم!
در خاتمه این را بگویم که سازمان آتش نشانی هیچ گونه مجوز قانونی و دولتی برای ارزیابی مقاومت سازه در برابر زلزله و نیروهای هجومی به هر نحوی ندارد و بهتر است در همان فضای آتش نشانی بدون ایجاد نیروی غیرمستقیم خود. رانت های متمرکز بر بهبود روش ها و جلوگیری از کشتار و مجروح شدن بهترین آتش نشانان جوان کشور باید در هر حادثه ای در دستور کار قرار گیرد. مربوط به ارزیابی ساختاری است، 100 درصد خلاف قوانین و مقررات کشور است، کشور برای این کار نهادهای قانونی زیادی دارد! بد نیست مقالات متعدد من در مورد مشکلات و ضعف های اساسی آتش نشانی ها، آتش سوزی ها و آموزش ضعیف پرسنل متعهد آتش نشانی را مطالعه کنید، ساختمان را به ارگان های مربوطه، مهندسین سازه و زلزله بسپارید.
* استاد نمونه کشوری در رشته های طراحی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و مؤسس انجمن زبدگان شهر در کشور.
65