مهمترین مسئله بعد از جدایی زوجین تفاهم و مصالحه بر سر نگهداری فرزند یا فرزندان است. اصولا در زمان جدایی یا مادر و پدر با یکدیگر توافق می نمایند که فرزند با کدام یک از آن ها زندگی کند که بهترین و ساده ترین راه همین است . اما در مواردی که پدر و مادر با یکدیگر به تفاهم بر سر نگهداری فرزند نرسند تشخیص این قضیه بر عهده دادگاه است. در این مقاله در رابطه با حضانت و انتقال حضانت فرزند به مادر توضیح داده خواهد شد.
پس از جدایی که می تواند دلایل مختلفی از جمله اعتیاد، بیکاری، و … باشد حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر و تا سن بلوغ با پدر است. اما در شرایطی که پدر و مادر تفاهم نمایند نحوه نگهداری و انتقال حضانت فرزند به مادر نیز بر اساس توافق ایشان خواهد بود . پدر یا مادر در صورت مفسد بودن نیز حق ملاقات فرزند خود را خواهند داشت .
سلب حضانت فرزند
در صورت وجود موارد زیر حق حضانت از پدر سلب و انتقال حضانت فرزند به مادر و یا بالعکس داده خواهد شد:
- ازدواج مجدد مادر
- اعتیاد
- اجبار کودک به انجام اعمال غیر قانونی و خلاف شرع
- آزار و اذیت جسمی کودک
- بیماری واگیردار
- عدم رسیدگی کافی به فرزند بنابه دلایلی از جمله مشغله زیاد کاری
- ابتلا به بیماری های روحی و روانی
- ارتکاب فساد اخلاقی
- تشخیص عدم صلاحیت هر یک از والدین در نگهداری از فرزند توسط دادگاه
- اعتراض طرف مقابل نسبت به نحوه مراقبت از فرزند توسط فرد عهده دار
- در معرض خطر قرار گرفتن سلامت جسمی و روحی فرزند توسط فرد عهده دار حضانت
- انصراف پدر یا مادر از حضانت و واگذاری حضانت به طرف مقابل
بذل مهریه در برابر حضانت
گاها مادر در مقابل بخشیدن مهریه خود بر طبق توافق حضانت بچه را بر عهده می گیرد و انتقال حضانت فرزند به مادر انجلم می شود اما باید دانست که در صورتی که مادر شایستگی نگهداری از فرزند را نداشته باشد پدر با اثبات عدم شایستگی وی در دادگاه می تواند حضانت را از مادر پس گرفته و خود حضانت فرزند را بر عهده بگیرد.
حضانت بعد از فوت والدین
چنانچه هر یک از والدین فوت گردند حضانت به طرف مقابل داده خواهد شد مثلا در صورت فوت پدر انتقال حضانت فرزند به مادر انجام می گردد و در صورتی که هر دو طرف فوت نمایند حضانت به جد پدری و در صورت فوت ایشان و نبود فامیل پدری نیز به اولین خویشاوند از نظر نزدیکی داده خواهد شد.
در صورتی که حضانت فرزند با پدر باشد مادر خواهد توانست طبق توافق با پدر حضانت را بر عهده گرفته و انتقال حضانت فرزند به مادر صورت گیرد اما چنانچه پدر دارای اعتیاد به مواد مخدر، ارتکاب جرم، انحطاط اخلاقی، ابتلا به بیماری های مسری، محکومیت به حبس و … گردد مادر می تواند با اثبات این موارد به دادگاه حضانت فرزند را بر عهده گیرد.
حق ملاقات با فرزند بعد از طلاق
طبق چه انتقال حضانت فرزند به مادر و چه به پدر بر اساس ماده 1174 قانون مدنی در این زمینه به حق ملاقات فرزند بعد از طلاق پرداخته است. مطابق این ماده اگر زن و مرد طلاق گرفته باشند یا به هر علتی در یک خانه زندگی نکنند هریک از آنها که طفل تحت حضانت آنها نباشد حق ملاقات طفل خود را دارد. زمان و مکان ملاقات را طرفین می توانند توافقی تعین نمایند و اگر طرفین در رابطه با حق ملاقات با فرزند بعد از طلاق اختلاف داشته باشند جزئیات زمان و مکان ملاقات را دادگاه بنا به شرایط و وضعیت طرفین تعیین می کند.
گروه حقوقی ایرانلا
ضمن آرزوی پایداری و تداوم بنیان خانواده در کشور عزیزمان ،چنانچه در رابطه با مسائلی همچون : ،نفقه ،مهریه ،قانون حضانت فرزند در سال 1400،انتقال حضانت فرزند به مادر و یا ، و…. دیگر موضمساله نگهداری و پرورش فرزندان در مواردی از قبیل طلاق زوجین با موضوع حضانت فرزند مورد بررسی قرار می گیرد. در واقع مسئولیت بزرگ کردن و تامین نیازهای فرزندان تا سن بلوغ (دختران 9 سالگی و پسران 15 سالگی) به هر کدام از والدین سپرده می شود.
ممکن است طبق صلاح دید دادگاه، در صورت عدم صلاحیت والدین، حضانت فرزند به فرد دیگری واگذار گردد. حضانت فرزندان در شرایط عادی، تا سن قانونی (18 سال تمام) با والدین است. اما در شرایط غیر عادی همانند تصمیم به جدایی والدین، دادگاه در مورد حضانت فرزند تصمیم گیری می کند.
حضانت فرزند بعد از فوت والدین
حضانت فرزندی که پدر وی فوت کرده، به مادر و برعکس حضانت فرزندی که مادر وی فوت کرده به پدر تعلق می گیرد. چنانچه هر دو والدین (پدر و مادر) فوت کنند، حضانت به جد پدری وی تعلق می گیرد و در صورت نداشتن فامیل پدری، حضانت به خویشاوندان نزدیک فرزند به ترتیب اولویت سپرده می شود.
حضانت فرزند بعد از طلاق زوجین
مسئولیت حضانت فرزندان تا سن 7 سالگی به مادر سپرده می شود و از 7 سالگی تا سن بلوغ، به پدر. ممکن است والدین نسبت به این موضوع معترض بوده و به توافقات پایبند نباشند. مخصوصا امکان اعتراض مادر به انتقال حضانت فرزند به پدر بعد از 7 سالگی وجود دارد. در چنین حالتی دادگاه مربوطه تصمیم گیرنده خواهد بود. بعد از اینکه فرزند به سن بلوغ رسید، خود حق انتخاب دارد. مبنی بر اینکه تمایل به زندگی با مادر دارد یا پدر. اما در هر دو صورت تامین هزینه های زندگی فرزند بر عهده پدر خواهد بود.
حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی
در طلاق توافقی همه مسائل بین زوجین، طبق توافقات بین آنها انجام می گیرد، حتی حضانت فرزندان. زوجین می توانند طبق توافق، حضانت فرزند را برای همیشه به زوج یا زوجه بسپارند و هیچ مانع قانونی بر سر راه این توافق وجود ندارد.
موارد سلب حضانت
- تشخیص عدم صلاحیت هر یک از والدین در نگهداری از فرزند توسط دادگاه
- اعتراض طرف مقابل نسبت به نحوه مراقبت از فرزند توسط فرد عهده دار
- ازدواج مجدد مادر
- اعتیاد
- بیماری واگیردار
- ابتلا به بیماری های روحی و روانی
- ارتکاب فساد اخلاقی
- عدم رسیدگی کافی به فرزند بنابه دلایلی از جمله مشغله زیاد کاری
- در معرض خطر قرار گرفتن سلامت جسمی و روحی فرزند توسط فرد عهده دار حضانت
- اجبار کودک به انجام اعمال غیر قانونی و خلاف شرع
- آزار و اذیت جسمی کودک
انصراف از حق حضانت
در مواردی دیده می شود که زن با بخشیدن مهریه خود به مرد، حق حضانت را از وی می گیرد. اما در چنین حالتی چنانچه مرد عدم صلاحیت زن را در نگهداری از فرزند ثابت نماید، می تواند سرپرستی طفل را مجدد بر عهده گیرد. وکیل پایه یک دادگستری به واسطه دانش و تجربه خود، تخصص کافی را در دفاع از حقوق موکل خود، چه در نقش متهم یا خوانده و چه در نقش شاکی یا خواهان دارد. به عبارت دیگر، قاضی وظیفه اجرای احکام عادلانه را بر عهده دارد. اما هدف وکیل، اثبات دعوا یا رد آن به نفع موکل خود است و تمام تلاش خود را می‌کند تا هیچ مدرک و سند مرتبط را از دست ندهد.
ملاقات با طفل
منع ملاقات فرزند تحت حضانت توسط فرد عهده دار حضانت، منع قانونی دارد. با ارائه دادخواست ملاقات به دادگاه، می توان مجوز ملاقات فرزند(اکثرا در حضور یک ناظر) را طبق صلاح دید دادگاه، دریافت کرد. مکان و زمان ملاقات نیز توسط دادگاه تعیین می شود. اقدام خلاف دستور دادگاه توسط فرد عهده دار حضانت، در مواردی منجر به سلب حضانت از وی می شود. چنانچه رسیدگی به پرونده حضانت در دادگاه طول بکشد، امکان دریافت حکم ملاقات موقت از دادگاه توسط هر یک از زوجین وجود دارد.
مدارک لازم برای دریافت حضانت
ضمانت های اجرائی حضانت
- ضمانت منع حق مطالبه حضانت
- ضمانت عدم امتناع از حضانت
- ضمانت عدم انجام مسئولیت های مربوط به حضانت
نکات مهم و پایانی
- توجه به مصلحت فرزند در تعیین مسئول حضانت وی امری بسیار مهم است. به علاوه دادگاه صالح باید در تعیین حضانت به خواست فرزند نیز تا حدودی اهمیت دهد.
- تنها پدر و مادر مشمول دریافت حق ملاقات فرزند خواهند بود.
- در صورت فوت مادر و تعلق حق حضانت به پدر، پدر حق امتناع از ملاقات فامیل مادری فرزند با وی را خواهد داشت.
- تامین هزینه های مورد نیاز فرزند و در واقع نفقه فرزند بر عهده پدر است. در صورت عدم توانایی پرداخت نفقه توسط پدر، این وظیفه بر عهده جد پدری فرزند و در غیر اینصورت بر عهده مادر است. اولویت آخر پرداخت نفقه فرزند، جد مادری وی است.
- به علت فساد اخلاقی مادر نمی توان او را از حق ملاقات فرزندش منع کرد.
- در صورت فوت پدر و ازدواج مجدد مادر، حق حضانت از مادر سلب نمی شود.
- مرجع صالح رسیدگی به پرونده حضانت، دادگاه خانواده محل اقامت خوانده است.