قوانین هر ایرلاین را بدانید

برای بسیاری از افراد، سفر هوایی دنیایی پر از هیجان و انتظار تجربه های جدید است، اما ورود به این دنیای پررمز و راز بدون آگاهی از قوانین هر ایرلاین می تواند سفری پرچالش را رقم بزند. دانستن این مقررات ایرلاین ها نه تنها از بروز مشکلات و دردسرهای ناخواسته جلوگیری می کند، بلکه به مسافران این اطمینان را می دهد که با خیالی آسوده و آمادگی کامل قدم به سفر بگذارند.

تصور کنید مسافری با چمدانی پر از سوغاتی های دوست داشتنی و یک حیوان خانگی عزیز در فرودگاه حاضر می شود، اما ناگهان متوجه می شود که وزن بار او بیش از حد مجاز است و برای حمل حیوان خانگی اش نیز مدارک لازم را همراه ندارد. یا شاید پروازی دچار تأخیر طولانی شده و مسافر از حقوق مسافر در پرواز خود بی خبر است. اینجاست که اهمیت آشنایی با قوانین ایرلاین ها خود را نشان می دهد. هر ایرلاین، چه داخلی و چه خارجی، مجموعه ای از قوانین خاص خود را دارد که از لحظه خرید بلیط تا زمان پیاده شدن از هواپیما، سفر شما را شکل می دهند. آگاهی از این جزئیات، سفری بدون دغدغه و لذت بخش را برای هر مسافر به ارمغان می آورد و از هزینه های اضافی و ناامیدی های احتمالی پیشگیری می کند. این راهنمای جامع تلاش می کند تا ابهامات موجود را برطرف کرده و مسیری روشن برای درک قوانین پرواز داخلی و بین المللی پیش روی شما قرار دهد.

چرا آگاهی از قوانین ایرلاین ها برای سفری آسوده ضروری است؟

پرواز، با تمام جذابیت ها و سرعتش، دنیایی از قوانین و مقررات است که برای حفظ ایمنی و راحتی مسافران تدوین شده اند. برای مثال، رعایت قوانین حمل بار در هواپیما نه تنها از پرداخت هزینه های گزاف اضافه بار هواپیما جلوگیری می کند، بلکه تضمین می کند که وسایل شما سالم و به موقع به مقصد برسند. تصور کنید مسافری، بدون اطلاع از ابعاد بار دستی هواپیما، کیف بزرگی را همراه خود به کابین می برد و هنگام سوار شدن با مشکل روبرو می شود. این موارد نشان می دهد که آگاهی از جزئیات، نقش کلیدی در داشتن یک سفر آرام و بدون استرس ایفا می کند.

تفاوت در مقررات ایرلاین ها، به ویژه میان شرکت های هواپیمایی داخلی و خارجی، موضوعی است که همیشه باید مورد توجه قرار گیرد. یک ایرلاین ممکن است وزن مجاز بار دستی بیشتری را اعلام کند، در حالی که دیگری، قوانین سختگیرانه تری در مورد کالای ممنوعه در هواپیما داشته باشد. عدم آگاهی از این تفاوت ها می تواند به مشکلات غیرمنتظره ای منجر شود؛ از پرداخت جریمه های سنگین گرفته تا حتی از دست دادن پرواز. برای مثال، ممنوعیت حمل مایعات در پرواز با قوانین ۱۰۰ میلی لیتری، یک قاعده عمومی است، اما جزئیات مربوط به حمل دارو یا شیر خشک برای نوزادان، ممکن است در هر ایرلاین کمی متفاوت باشد.

در نهایت، آگاهی از این قوانین هر ایرلاین نه تنها به شما کمک می کند تا هزینه های سفر خود را بهتر مدیریت کنید، بلکه کیفیت تجربه پروازتان را نیز به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. این آمادگی ذهنی و عملی، به مسافران این امکان را می دهد که به جای دغدغه مسائل جانبی، تمام تمرکز خود را بر لذت بردن از سفر و کشف مقاصد جدید بگذارند.

اصول کلی قوانین هوانوردی و حقوق مسافر در ایران

صنعت هوانوردی، صنعتی بسیار حساس و دقیق است که نیازمند چارچوب های قانونی مستحکم برای حفظ ایمنی و نظم است. در ایران، مرجع اصلی تدوین و نظارت بر این چارچوب ها، سازمان هواپیمایی کشوری است. این سازمان مسئولیت دارد تا با وضع مقررات ایرلاین ها، هم استانداردهای ایمنی را بالا ببرد و هم حقوق مسافران را در برابر شرکت های هواپیمایی تضمین کند. نقش این سازمان فراتر از صدور مجوز پرواز است؛ آن ها ناظر بر کلیه فعالیت های هوانوردی کشور هستند، از نگهداری و توسعه فرودگاه ها گرفته تا نظارت بر کیفیت خدمات ایرلاین ها و رسیدگی به شکایات مسافران.

حقوق مسافر در پرواز: آنچه باید بدانید

یکی از مهم ترین بخش های قوانین هر ایرلاین که مسافران باید به آن واقف باشند، مجموعه حقوق مسافر در پرواز است. این حقوق، مسافر را در برابر برخی چالش های احتمالی در طول سفر هوایی حمایت می کند:

• تاخیر و ابطال پرواز: در صورتی که پروازی با تأخیر طولانی مواجه شود یا لغو گردد، ایرلاین موظف است بر اساس میزان تأخیر و مسافت پرواز، خدمات مشخصی را به مسافران ارائه دهد. این خدمات می تواند شامل تأمین غذا، نوشیدنی، اسکان در هتل و حتی جبران خسارت مالی باشد. برای مثال، اگر تأخیر بیش از دو ساعت باشد، ایرلاین باید امکانات پذیرایی مناسب را فراهم کند.
• تغییر کلاس پروازی یا عدم پذیرش مسافر (Overbooking): گاهی اوقات، ایرلاین ها بیش از ظرفیت هواپیما بلیط می فروشند. در این شرایط، اگر مسافری به دلیل Overbooking پذیرفته نشود یا کلاس پروازی اش تغییر کند، ایرلاین موظف به جبران خسارت و ارائه گزینه های جایگزین مناسب است.
• مفقودی، آسیب دیدن یا تأخیر در تحویل بار: یکی از نگرانی های رایج مسافران، وضعیت بار آنهاست. اگر بار مسافری مفقود شود، آسیب ببیند یا با تأخیر به دستش برسد، ایرلاین مسئولیت دارد و باید غرامت مناسبی پرداخت کند. مسافران باید فرم های مربوطه را در فرودگاه مقصد تکمیل و پیگیری های لازم را انجام دهند.

مدارک شناسایی لازم برای پرواز

قبل از هر پرواز، اطمینان از کامل بودن مدارک شناسایی، گامی اساسی برای سفری بی دغدغه است. برای پروازهای داخلی، همراه داشتن کارت ملی هوشمند و شناسنامه کافی است. اما برای پروازهای خارجی، داستان کمی متفاوت است. مسافران نیاز به گذرنامه با حداقل شش ماه اعتبار و در بسیاری از موارد، ویزای معتبر کشور مقصد دارند. این موارد از قوانین هر ایرلاین نیست بلکه از قوانین هر کشور و مرز هوایی است، اما هر ایرلاین در زمان پذیرش مسافر موظف به کنترل این مدارک است.

توصیه می شود همیشه یک نسخه فیزیکی و دیجیتالی از تمام مدارک مهم خود (گذرنامه، ویزا، بلیط، مدارک شناسایی) را همراه داشته باشید تا در صورت بروز هرگونه مشکل، آمادگی لازم را داشته باشید. اعتبار گذرنامه، به ویژه برای پروازهای بین المللی، نکته ای حیاتی است که نباید نادیده گرفته شود.

قوانین جامع حمل بار: مهمترین بخش برای اکثر مسافران

بخش قوانین حمل بار در هواپیما، یکی از پرچالش ترین و در عین حال مهم ترین بخش ها برای بسیاری از مسافران است. درک دقیق وزن مجاز بار هواپیما، ابعاد بار دستی هواپیما و کالاهای ممنوعه در هواپیما می تواند تفاوت یک پرواز راحت و یک تجربه پردردسر را رقم بزند. هر ایرلاین، بر اساس نوع هواپیما، کلاس پروازی و مسیر، قوانین خاص خود را در این زمینه دارد که مسافر قبل از بستن چمدان باید از آنها مطلع باشد.

بار دستی (Carry-on Baggage)

بار دستی، همان کیفی است که مسافر می تواند آن را با خود به داخل کابین هواپیما ببرد. این بار معمولاً شامل اقلام ضروری و باارزش است.

• وزن و ابعاد استاندارد مجاز: اکثر ایرلاین ها برای بار دستی، وزن و ابعاد مشخصی را تعیین می کنند (مثلاً ۵ تا ۷ کیلوگرم وزن و ابعادی که اجازه می دهد کیف در کمد بالای سر یا زیر صندلی جلویی قرار گیرد). برای مثال، قوانین بار ماهان ایر ممکن است با قوانین بار ایران ایر در این زمینه کمی متفاوت باشد. همیشه قبل از سفر، به سایت رسمی ایرلاین مراجعه و این جزئیات را چک کنید.
• مایعات، ژل ها و اسپری ها: یکی از مهم ترین و سخت گیرانه ترین قوانین بار دستی، مربوط به حمل مایعات است. بر اساس ممنوعیت حمل مایعات در پرواز، هر مسافر مجاز است مایعات، ژل ها و اسپری ها را در ظروفی با حجم حداکثر ۱۰۰ میلی لیتر حمل کند. تمامی این ظروف باید در یک کیسه پلاستیکی شفاف و قابل بسته بندی قرار گیرند که حجم کل آن از یک لیتر تجاوز نکند. این قانون برای امنیت پرواز وضع شده است.
• اقلام مجاز و ممنوعه: اقلامی مانند لپ تاپ، تبلت، دوربین، پاوربانک (با محدودیت ظرفیت)، داروها (با نسخه پزشک)، لوازم آرایش خشک، و مقادیر کمی از مواد غذایی خشک معمولاً مجاز هستند. اما اقلامی مانند مواد آتش زا، سلاح های سرد یا گرم، مواد منفجره، و برخی مواد شیمیایی به طور کامل ممنوع هستند.

بار تحویلی (Checked Baggage)

بار تحویلی، چمدان هایی است که در زمان چک این به ایرلاین تحویل داده می شوند و در قسمت بار هواپیما حمل می گردند.

• وزن و ابعاد استاندارد مجاز برای هر مسافر: این محدودیت ها بر اساس ایرلاین، کلاس پروازی (اکونومی، بیزینس، فرست) و مقصد متفاوت است. برای پروازهای داخلی معمولاً ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم برای کلاس اکونومی مجاز است. در پروازهای خارجی، این مقدار ممکن است بر اساس تعداد چمدان (مثلاً دو چمدان ۲۳ کیلوگرمی) یا وزن کلی (مثلاً ۳۰ کیلوگرم) محاسبه شود. قوانین بار زاگرس یا قوانین بار آتا در این زمینه معمولاً در سایت هایشان به وضوح مشخص شده است.
• قوانین اضافه بار و نحوه محاسبه هزینه ها: اگر وزن بار شما از حد مجاز تجاوز کند، باید هزینه اضافه بار هواپیما را بپردازید. این هزینه ها بر اساس هر کیلوگرم اضافی و بر اساس قوانین داخلی ایرلاین تعیین می شود و می تواند بسیار زیاد باشد، به همین دلیل اطلاع قبلی از وزن مجاز بار هواپیما اهمیت زیادی دارد.
• اقلام ممنوعه یا دارای محدودیت در بار تحویلی: برخی اقلام که در بار دستی ممنوع هستند، ممکن است در بار تحویلی مجاز باشند (مانند برخی ابزارها یا لوازم ورزشی). اما برخی دیگر مانند مواد آتش زا، مواد سمی، گازهای فشرده، و باتری در پرواز با ظرفیت بالا (به جز باتری های لیتیومی کوچک که در بار دستی مجازند) همچنان در بار تحویلی نیز ممنوع هستند.

قوانین حمل اقلام خاص

برای برخی اقلام ویژه، ایرلاین ها قوانین خاصی دارند که نیازمند هماهنگی قبلی است:

• تجهیزات ورزشی: حمل اقلامی مانند اسکی، دوچرخه، تخته موج سواری، و تجهیزات غواصی معمولاً با پرداخت هزینه اضافی و در بسته بندی استاندارد امکان پذیر است. بهتر است از قبل با ایرلاین هماهنگ شود.
• آلات موسیقی: آلات موسیقی کوچک مانند گیتار یا ویولن در صورتی که ابعادشان اجازه دهد، ممکن است به عنوان بار دستی پذیرفته شوند. آلات بزرگتر نیاز به رزرو صندلی اضافه یا حمل در قسمت بار (با بسته بندی محافظ) دارند.
• تجهیزات پزشکی: ویلچر، عصا، واکر و سایر تجهیزات کمکی برای افراد دارای معلولیت معمولاً بدون هزینه اضافی حمل می شوند. حمل کپسول اکسیژن یا سایر تجهیزات حیاتی پزشکی نیازمند هماهنگی و مجوز پزشکی از ایرلاین است.
• اقلام شکستنی و باارزش: توصیه می شود اقلام شکستنی یا بسیار باارزش (مانند جواهرات، پول نقد، اسناد مهم) را هرگز در بار تحویلی قرار ندهید. این اقلام باید در بار دستی حمل شوند یا از قبل برای حمل آن ها با ایرلاین هماهنگ شود.

قوانین کنسلی، استرداد و تغییر بلیط پرواز

یکی از دغدغه های همیشگی مسافران، به ویژه زمانی که برنامه های سفرشان دستخوش تغییر می شود، اطلاع از قوانین کنسلی بلیط هواپیما و نحوه استرداد وجه است. درک تفاوت میان بلیط های سیستمی و چارتری در این زمینه، حرف اول را می زند.

بلیط های سیستمی، که مستقیماً از ایرلاین خریداری می شوند، معمولاً انعطاف پذیری بیشتری برای تغییر یا کنسلی دارند. جریمه کنسلی بلیط سیستمی بر اساس زمان باقی مانده تا پرواز و قوانین خود ایرلاین متفاوت است و معمولاً هرچه به زمان پرواز نزدیک تر شوید، درصد جریمه افزایش می یابد. اما بلیط های چارتری، که توسط آژانس های هواپیمایی از ایرلاین ها اجاره می شوند، شرایط سختگیرانه تری دارند. بسیاری از بلیط های چارتر غیرقابل استرداد هستند، به خصوص بلیط های لحظه آخری. بنابراین، قبل از خرید، حتماً قوانین استرداد بلیط چارتر را بررسی کنید.

میزان جریمه کنسلی بلیط و استرداد وجه

میزان جریمه برای بلیط های سیستمی داخلی، معمولاً به شرح زیر است:

زمان باقی مانده تا پرواز	درصد جریمه (تقریبی)
بیش از ۲۴ ساعت	۱۰-۳۰٪ از قیمت بلیط
۱۲ تا ۲۴ ساعت	۳۰-۵۰٪ از قیمت بلیط
۳ تا ۱۲ ساعت	۵۰-۷۰٪ از قیمت بلیط
کمتر از ۳ ساعت یا پس از پرواز (No-Show)	۷۰-۱۰۰٪ از قیمت بلیط
این درصدها حدودی هستند و بسته به ایرلاین و کلاس پروازی متغیر خواهند بود.

نحوه استرداد وجه و مدت زمان بازگشت پول: فرآیند استرداد معمولاً چند روز کاری زمان می برد. پس از درخواست کنسلی، وجه پس از کسر جریمه به حساب بانکی شما بازگردانده می شود. این مدت زمان می تواند از ۲۴ ساعت تا ۷ روز کاری متغیر باشد.

قوانین تغییر تاریخ یا ساعت پرواز: بسیاری از ایرلاین ها امکان تغییر تاریخ یا ساعت پرواز را با پرداخت هزینه تغییر و تفاوت نرخ (در صورت وجود) فراهم می کنند. این هزینه معمولاً کمتر از جریمه کنسلی کامل بلیط است، اما باز هم بستگی به قوانین تغییر تاریخ پرواز ایرلاین و کلاس بلیط شما دارد.

اثر عدم حضور در پرواز (No-Show) بر بلیط و بازگشت وجه: اگر بدون اطلاع قبلی و لغو بلیط، در پرواز حاضر نشوید (No-Show)، بلیط شما معمولاً تماماً سوخت می شود و هیچ مبلغی به شما بازگردانده نخواهد شد. این اتفاق می تواند بسیار ناراحت کننده باشد، پس همیشه در صورت عدم امکان سفر، حتی در لحظات آخر، اقدام به کنسلی بلیط کنید.

قوانین ویژه برای مسافران خاص و نیازهای متفاوت

سفر هوایی برای همه افراد یکسان نیست. قوانین هر ایرلاین با در نظر گرفتن نیازهای ویژه برخی مسافران، تسهیلات و مقررات خاصی را وضع کرده اند تا سفری ایمن و راحت برای همه فراهم شود. آشنایی با این مقررات ایرلاین ها برای مسافرانی که شرایط خاصی دارند، حیاتی است.

قوانین پرواز با کودکان و نوزادان

سفر با خردسالان، تجربه ای متفاوت است و ایرلاین ها برای آن قوانین پرواز با کودک و نوزاد را در نظر گرفته اند:

• سن نوزاد و کودک و نرخ بلیط آن ها: نوزادان (زیر دو سال) معمولاً بدون صندلی اختصاصی و با نرخ بسیار کمی (حدود ۱۰٪ قیمت بلیط بزرگسال) سفر می کنند. کودکان (۲ تا ۱۲ سال) باید صندلی جداگانه داشته باشند و نرخ بلیط آن ها معمولاً بین ۵۰ تا ۷۵ درصد نرخ بزرگسال است. برای بلیط نوزاد و کودک، حتماً از قبل هماهنگی های لازم را انجام دهید.
• قوانین صندلی کودک (Car Seat) و گهواره (Bassinet): برخی ایرلاین ها امکان استفاده از صندلی کودک (Car Seat) را در صورت داشتن استاندارد لازم و قرار گرفتن روی صندلی جداگانه فراهم می کنند. گهواره (Bassinet) نیز برای نوزادان در برخی هواپیماها و با هماهنگی قبلی موجود است.
• حمل کالسکه و کریر: کالسکه در هواپیما و کریر نوزاد معمولاً بدون هزینه اضافی و به عنوان بار غیرمتعارف در قسمت بار هواپیما حمل می شوند. می توان کالسکه را تا پای گیت پرواز برد و در آنجا تحویل داد.
• نکات مربوط به غذای نوزاد، شیر خشک و دارو: برای نوزادان، حمل شیر خشک، آب جوش و غذای کودک در مقادیر بیشتر از ۱۰۰ میلی لیتر (که برای بزرگسالان ممنوع است) معمولاً مجاز است، اما باید آن را هنگام بازرسی امنیتی اعلام کنید.
• قوانین مربوط به مسافران خردسال بدون همراه (UM): کودکان بین ۵ تا ۱۲ سال که بدون همراه سفر می کنند، تحت عنوان Unaccompanied Minor (UM) شناخته می شوند. ایرلاین ها خدمات ویژه ای برای این کودکان فراهم می کنند و آن ها را در طول سفر همراهی می کنند که نیازمند هماهنگی و پرداخت هزینه اضافی است.

قوانین حمل حیوانات خانگی در پرواز

سفر با حیوانات خانگی نیازمند رعایت قوانین حمل حیوان خانگی در هواپیما است:

• حیوانات مجاز و ممنوعه: معمولاً سگ و گربه مجاز هستند، اما حیوانات خاص یا نژادهای خاص ممکن است محدودیت داشته باشند.
• شرایط حمل در کابین و قسمت بار: حیوانات کوچک (با وزن محدود) در برخی ایرلاین ها و با قفس استاندارد می توانند در کابین سفر کنند. اکثر حیوانات بزرگتر باید در قسمت بار هواپیما و در قفسی با مشخصات استاندارد حمل شوند. حمل سگ در پرواز معمولاً در قسمت بار انجام می شود.
• مدارک لازم: مدارک حیوان خانگی برای پرواز شامل گواهی سلامت از دامپزشکی، کارت واکسیناسیون معتبر، و در پروازهای خارجی، مجوز ورود به کشور مقصد است.

قوانین برای افراد بیمار، سالمند و معلول

ایرلاین ها برای این مسافران تسهیلات ویژه ای در نظر می گیرند:

• نیاز به گواهی پزشکی: برای برخی بیماری های خاص یا نیاز به تجهیزات پزشکی، ارائه گواهی پزشک و تأییدیه پزشکی ایرلاین ضروری است.
• خدمات ویلچر و کمک های فرودگاهی: مسافران نیازمند ویلچر می توانند در زمان رزرو بلیط، درخواست خدمات ویلچر در پرواز را ثبت کنند. این خدمات شامل کمک در فرودگاه و سوار و پیاده شدن از هواپیماست.
• حمل تجهیزات پزشکی ضروری: اقلامی مانند دستگاه اکسیژن قابل حمل یا سایر تجهیزات پزشکی، با هماهنگی قبلی و تأیید ایرلاین، قابل حمل هستند.

قوانین برای زنان باردار

سفر هوایی برای زنان باردار، به ویژه در ماه های آخر، دارای محدودیت هایی است:

• محدودیت های پرواز در سه ماهه آخر بارداری: معمولاً زنان باردار تا هفته ۲۸ بارداری بدون مشکل می توانند پرواز کنند. پس از آن، برای پرواز در هفته های پایانی بارداری (معمولاً تا هفته ۳۲ یا ۳۵)، نیاز به ارائه گواهی پزشک و تأییدیه پزشکی ایرلاین دارند.
• لزوم ارائه گواهی پزشک و تأییدیه پزشکی ایرلاین: گواهی پزشک باید شامل تاریخ تقریبی زایمان، عدم وجود مشکل در پرواز و سلامت مادر و جنین باشد.

قوانین مربوط به چک این و سوار شدن به هواپیما (Boarding)

مراحل پیش از سوار شدن به هواپیما، از اهمیت بالایی برخوردار است تا مسافر بتواند با آرامش و بدون استرس وارد هواپیما شود. این مراحل شامل چک این آنلاین یا چک این فرودگاهی و سپس عبور از گیت پرواز و سوار شدن است.

چک این آنلاین (Online Check-in)

چک این آنلاین، خدمتی است که بسیاری از ایرلاین ها برای راحتی مسافران خود ارائه می دهند. این روش به مسافران امکان می دهد تا از طریق وب سایت یا اپلیکیشن ایرلاین، کارت پرواز خود را پیش از رسیدن به فرودگاه دریافت کنند و صندلی خود را انتخاب نمایند.

• مزایا و نحوه انجام: مزیت اصلی چک این آنلاین، صرفه جویی در زمان و جلوگیری از ایستادن در صف های طولانی در فرودگاه است. مسافران می توانند با وارد کردن مشخصات بلیط خود، کارت پرواز الکترونیکی را دریافت و حتی در صورت نداشتن بار تحویلی، مستقیماً به سمت گیت های امنیتی و سپس گیت پرواز حرکت کنند.
• محدودیت ها: این خدمت ممکن است برای برخی مسیرها (به خصوص بین المللی که نیاز به کنترل ویزا دارند)، مسافران خاص (مانند افراد دارای نیازهای ویژه) یا انواع خاصی از بلیط (مانند بلیط های گروهی) در دسترس نباشد.

چک این در فرودگاه (Airport Check-in)

چک این در فرودگاه، روش سنتی دریافت کارت پرواز و تحویل بار است.

• زمان توصیه شده برای حضور در فرودگاه: برای پروازهای داخلی، حداقل یک و نیم تا دو ساعت قبل از زمان پرواز توصیه می شود. برای پروازهای خارجی، به دلیل مراحل طولانی تر امنیتی و مهاجرتی، حداقل سه تا چهار ساعت قبل از پرواز باید در فرودگاه حضور داشت.
• مراحل دریافت کارت پرواز و تحویل بار: در این روش، مسافر باید به باجه چک این ایرلاین مربوطه مراجعه کرده، مدارک شناسایی خود را ارائه دهد، بار خود را تحویل دهد (برای تعیین وزن مجاز بار هواپیما و اضافه بار هواپیما) و کارت پرواز خود را دریافت کند.

انتخاب صندلی و قوانین گیت پرواز

یکی از جزئیاتی که می تواند تجربه پرواز را لذت بخش تر کند، انتخاب صندلی مناسب است.

• آیا رایگان است یا نیاز به پرداخت هزینه دارد؟: در بسیاری از ایرلاین ها و برای کلاس های پروازی اکونومی، انتخاب صندلی رایگان است، اما برای صندلی های با فضای پای بیشتر (مانند ردیف های خروج اضطراری) یا صندلی های خاص، ممکن است نیاز به پرداخت هزینه اضافی باشد. در کلاس های بیزینس و فرست، معمولاً انتخاب صندلی رایگان است.
• نکات مهم برای انتخاب صندلی مناسب: مسافران می توانند بر اساس اولویت های خود (کنار پنجره، کنار راهرو، نزدیک سرویس بهداشتی، نزدیک آشپزخانه، یا در ردیف های خروج اضطراری که فضای پای بیشتری دارند) صندلی خود را انتخاب کنند. انتخاب صندلی در ردیف های خروج اضطراری مستلزم رعایت برخی شرایط ایمنی است که توسط خدمه پرواز توضیح داده می شود.
• زمان بسته شدن گیت پرواز و عواقب دیر رسیدن: گیت پرواز معمولاً ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از زمان پرواز بسته می شود. مسافرانی که پس از بسته شدن گیت مراجعه کنند، حتی اگر کارت پرواز داشته باشند، اجازه سوار شدن به هواپیما را نخواهند داشت و پرواز خود را از دست می دهند. این از مهمترین قوانین هر ایرلاین است که باید جدی گرفته شود.

قوانین و مقررات حین پرواز

هنگامی که مسافر سوار هواپیما می شود، مجموعه ای از قوانین داخل هواپیما وجود دارد که برای ایمنی و راحتی همه مسافران و خدمه طراحی شده اند. رعایت این مقررات ایرلاین ها، ضامن یک پرواز آرام و بدون مشکل است.

استفاده از وسایل الکترونیکی در طول پرواز دارای محدودیت هایی است. معمولاً در زمان برخاستن و فرود هواپیما، تمامی وسایل الکترونیکی باید در حالت پرواز (Airplane Mode) قرار گیرند و یا خاموش باشند. پس از رسیدن هواپیما به ارتفاع ثابت، استفاده از تلفن همراه در حالت پرواز و تبلت، لپ تاپ و سایر دستگاه ها مجاز است، اما استفاده از وای فای یا تماس تلفنی ممکن است فقط در صورت ارائه این خدمات توسط ایرلاین و با پرداخت هزینه امکان پذیر باشد. این مقررات برای جلوگیری از تداخل امواج با سیستم های ناوبری هواپیما وضع شده اند.

مقررات مربوط به مصرف دخانیات و الکل در هواپیما بسیار سختگیرانه است. کشیدن هر نوع دخانیات، از جمله سیگارهای الکترونیکی و ویپ، در تمامی قسمت های هواپیما (حتی سرویس بهداشتی) به طور کامل ممنوع است و نقض این قانون می تواند عواقب قانونی جدی به همراه داشته باشد. مصرف الکل نیز در بسیاری از ایرلاین ها (به خصوص داخلی) ممنوع است. در ایرلاین های خارجی که سرویس نوشیدنی های الکلی ارائه می دهند، مصرف تنها در حد اعتدال و طبق قوانین ایرلاین مجاز است.

آداب و رفتار مسافران در هواپیما نیز اهمیت زیادی دارد. احترام به حریم شخصی دیگران، رعایت سکوت نسبی (به خصوص در ساعات استراحت)، و پیروی از دستورالعمل های خدمه پرواز، به ایجاد فضایی آرام و دلپذیر برای همه کمک می کند. خدمه پرواز برای حفظ ایمنی و نظم در هواپیما آموزش دیده اند و همکاری با آن ها ضروری است.

قوانین مربوط به بستن کمربند ایمنی و نکات ایمنی پرواز از اولین و مهم ترین قوانین داخل هواپیما هستند. در زمان برخاستن، فرود، و عبور از مناطق دارای تلاطم، بستن کمربند ایمنی الزامی است. خدمه پرواز قبل از هر پرواز، دستورالعمل های ایمنی را به طور کامل توضیح می دهند و به همه مسافران توصیه می شود که به این توضیحات با دقت گوش دهند و به راهنمایی های ایمنی توجه کنند. این موارد می تواند شامل نحوه استفاده از ماسک اکسیژن، جلیقه نجات و خروجی های اضطراری باشد.

خدمات غذا و نوشیدنی در طول پرواز نیز بر اساس ایرلاین، کلاس پروازی و طول مدت پرواز متفاوت است. در پروازهای داخلی کوتاه، ممکن است تنها یک پذیرایی مختصر انجام شود، در حالی که در پروازهای بلند، وعده های غذایی کامل ارائه می گردد. برخی ایرلاین ها امکان سفارش غذای ویژه (مانند غذای گیاهی، بدون گلوتن، یا غذای حلال) را از قبل فراهم می کنند.

مقایسه قوانین بار و کنسلی چند ایرلاین داخلی محبوب

برای درک بهتر تفاوت ها در قوانین هر ایرلاین، در ادامه به صورت خلاصه به قوانین بار ماهان ایر، قوانین بار ایران ایر، قوانین بار زاگرس و قوانین بار آتا و همچنین قوانین کنسلی آن ها اشاره می شود. البته باید تاکید کرد که این اطلاعات ممکن است در طول زمان تغییر کنند و برای اطلاعات دقیق و به روز، همیشه به وب سایت رسمی ایرلاین مربوطه مراجعه کنید.

ایرلاین	بار مجاز تحویلی (کلاس اکونومی)	بار دستی مجاز	قوانین کنسلی بلیط سیستمی (تقریبی)
ماهان ایر	معمولاً ۲۰ کیلوگرم	۵ تا ۷ کیلوگرم	تا ۲۴ ساعت قبل از پرواز: حدود ۲۰-۳۰٪ جریمه. کمتر از ۳ ساعت: تا ۸۰٪ یا بیشتر.
ایران ایر	معمولاً ۲۰-۲۵ کیلوگرم	۵ تا ۷ کیلوگرم	تا ۲۴ ساعت قبل از پرواز: حدود ۲۵-۳۵٪ جریمه. کمتر از ۳ ساعت: تا ۹۰٪ یا بیشتر.
آتا	معمولاً ۲۰ کیلوگرم	۵ کیلوگرم	تا ۲۴ ساعت قبل از پرواز: حدود ۳۰-۴۰٪ جریمه. کمتر از ۳ ساعت: تا ۱۰۰٪.
زاگرس	معمولاً ۲۰ کیلوگرم	۵ کیلوگرم	تا ۲۴ ساعت قبل از پرواز: حدود ۲۰-۳۰٪ جریمه. کمتر از ۳ ساعت: تا ۱۰۰٪.
این جدول صرفاً جهت ارائه یک نمای کلی است. قوانین ایرلاین ها ممکن است بر اساس نوع بلیط (Economy Saver, Economy Flex و غیره)، مسیر پرواز و زمان خرید تغییر کنند.

نکات کلیدی و توصیه های نهایی برای سفری بدون دغدغه

سفر هوایی می تواند یکی از دلپذیرترین بخش های هر سفر باشد، به شرطی که با آگاهی و آمادگی کامل انجام شود. در این راهنمای جامع، به جنبه های مختلف قوانین هر ایرلاین، از قوانین حمل بار در هواپیما گرفته تا حقوق مسافر در پرواز و قوانین کنسلی بلیط هواپیما پرداختیم. اما در نهایت، چند توصیه کلیدی وجود دارد که می تواند تضمین کننده یک سفر بدون دغدغه باشد:

• همیشه قبل از رزرو و پرواز، وب سایت رسمی ایرلاین مربوطه را چک کنید: مقررات ایرلاین ها ممکن است به صورت دوره ای به روزرسانی شوند. وب سایت رسمی ایرلاین، مطمئن ترین منبع برای دسترسی به آخرین اطلاعات است، به خصوص در مورد قوانین پرواز خارجی که ممکن است به دلیل تغییرات مقررات بین المللی، سریع تر دستخوش تغییر شوند.
• از آخرین به روزرسانی های قوانین و مقررات مطلع شوید: در دنیای امروز، اطلاعات به سرعت تغییر می کنند. قبل از بستن چمدان ها، یک بار دیگر نگاهی به قوانین بیندازید تا از هرگونه غافلگیری جلوگیری کنید. این موضوع به ویژه برای مسافرانی که قصد حمل حیوان خانگی در هواپیما یا پرواز با کودک را دارند، حیاتی است.
• در صورت ابهام یا سوال، با ایرلاین یا آژانس هواپیمایی خود تماس بگیرید: هیچ سوالی بی اهمیت نیست. اگر در مورد هر جنبه ای از قوانین هر ایرلاین ابهامی داشتید، فوراً با بخش پشتیبانی ایرلاین یا آژانس هواپیمایی خود تماس بگیرید. آن ها بهترین منبع برای رفع ابهامات شما هستند.
• توصیه به خرید بیمه مسافرتی برای پوشش برخی مشکلات غیرمنتظره: با وجود تمام تمهیدات، گاهی اوقات مشکلات غیرمنتظره ای مانند تأخیر طولانی، ابطال پرواز، مفقودی بار یا حتی مشکلات پزشکی در سفر پیش می آید. بیمه مسافرتی می تواند پوشش مالی مناسبی برای این اتفاقات فراهم کند و خیال شما را آسوده نگه دارد.

با رعایت این نکات، نه تنها می توانید با اطمینان و آمادگی کامل به سفر بروید، بلکه از هر لحظه سفر هوایی خود لذت ببرید و تجربه ای فراموش نشدنی را رقم بزنید. آگاهی شما از قوانین هر ایرلاین، بهترین همراه شما در مسیرهای هوایی خواهد بود.