معماری باغ فردوس چگونه است؟

معماری باغ فردوس، آینه ای درخشان از تلفیق هنر باغ سازی ایرانی با تاثیرات چشمگیر اروپایی در دوران قاجار است که با هوشمندی بی نظیری به چالش های محیطی، به ویژه شیب تند زمین، پاسخ داده است. این باغ با عمارت اصلی باشکوهش که اکنون موزه سینما را در خود جای داده، نه تنها یک اثر تاریخی، بلکه نمونه ای کم نظیر از خلاقیت معماران ایرانی در خلق فضایی دلنشین و کارآمد است.

هر قدمی که در این باغ برداشته می شود، روایتگر داستانی از تغییر و تحول است؛ داستانی که از بنیان گذاری آن در دل شمیران آغاز شده و تا امروز، رد پای هر دوره تاریخی را بر کالبد خود حفظ کرده است. معماری باغ فردوس را می توان نوعی گفت وگوی مداوم بین سنت های دیرین باغ سازی ایرانی و زبان نوگرایانه معماری غربی دانست. از تراس بندی های هوشمندانه و نظام آبیاری دقیقش گرفته تا تزئینات پرکار و فاخر عمارت اصلی، هر گوشه ای از این باغ ابعاد مختلفی از چگونه بودن معماری آن را به نمایش می گذارد و بازدیدکننده را به سفری عمیق در زمان و هنر دعوت می کند.

باغ فردوس، از رویا تا واقعیت: کاوشی در تاریخچه و تحولات کالبدی

پیش از آنکه بتوان به جزئیات معماری باغ فردوس پرداخت، باید از دل تاریخ عبور کرد و به ریشه های پیدایش آن رسید. هر اثر معماری، محصول زمانه و شرایط خود است و باغ فردوس نیز از این قاعده مستثنی نیست. داستان این باغ، با پادشاهی محمدشاه قاجار و تمایل او به ساخت ییلاقات در شمیران آغاز می شود، جایی که آب وهوای دلپذیرش برای پادشاهان و درباریان حکم بهشت را داشت. این سیر تاریخی، نقش پررنگی در شکل گیری و تحول کالبدی باغ داشته و جزئیات معماری آن را تحت تاثیر قرار داده است.

ریشه های قاجاری و داستان بنیان گذاری باغ فردوس

در حدود سال های ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۴ هجری قمری، محمدشاه قاجار دستور ساخت باغی وسیع با دو عمارت در منطقه شمیران را صادر کرد. این باغ، در نزدیکی قصر محمدیه که محمدشاه قصد اقامت در آن را داشت، توسط حسینعلی خان معیرالممالک، داماد فتحعلی شاه قاجار و از افراد سرشناس آن دوران، بنیان نهاده شد. اولین عمارتی که در این باغ ساخته شد، بنایی دو طبقه بود که با سبک فیلگوش (یا گوش فیل)، سبکی رایج در معماری قاجار، شکل گرفت. این سبک که در آن گوشواره ها یا فضاهای جانبی از محور اصلی عمارت عقب تر قرار می گرفتند، حالتی از هماهنگی و تقارن را به بنا می بخشید.

بنیان گذاری این باغ در آن زمان، تنها یک اقدام عمرانی نبود، بلکه نمادی از قدرت، سلیقه و جایگاه اجتماعی معیرالممالک محسوب می شد. باغ های ییلاقی در دوره قاجار، محلی برای نمایش ثروت، پذیرایی از مهمانان و گذران اوقات فراغت در فصول گرم سال بودند و از این رو، توجه ویژه ای به طراحی و ساخت آن ها می شد. باغ فردوس نیز از همان ابتدا، با این رویکرد شکل گرفت و بستری برای اتفاقات تاریخی و اجتماعی بعدی فراهم آورد.

شکوه دوران ناصری و عمارت رشک بهشت

سال ها پس از بنیان گذاری اولیه، ناصرالدین شاه قاجار، باغ را به دختر خود، عزت الدوله، هدیه داد. این هدیه عروسی، سرآغاز فصل جدیدی در تاریخ و معماری باغ فردوس بود. دوستعلی خان نظام الدوله، داماد ناصرالدین شاه که خود از معماران زبردست و صاحب ذوق آن دوران به شمار می رفت، مسئولیت تکمیل و توسعه باغ را بر عهده گرفت. او عمارتی دیگر در بخش جنوبی باغ بنا نهاد که از آن با نام رشک بهشت یاد می شد و عروسی خود را نیز در همین عمارت برگزار کرد.

این بنا، همان عمارت اصلی و باشکوهی است که امروزه نیز باقی مانده و به عنوان موزه سینما مورد استفاده قرار می گیرد. دوستعلی خان نظام الدوله در ساخت این عمارت، از مصالحی نفیس و تزئیناتی بی نظیر بهره برد. گفته می شود که پلکان و بخش هایی از ساختمان با مرمر اعلای یزد کار شده بود و دیوارهای اتاق ها با کاغذ دیواری های طلایی برجسته تزئین شده بودند که جلوه ای از اشرافیت و ذوق هنری آن دوران را به نمایش می گذاشت. این دوره، اوج شکوفایی و زیبایی باغ فردوس به شمار می رود، زمانی که هر بیننده ای را به تحسین وامی داشت.

فراز و فرودها: از رکود تا بازسازی و کاربری های نوین باغ فردوس

اما دوران شکوه همیشه پایدار نمی ماند. پس از فوت دوستعلی خان و بی توجهی و عدم رسیدگی به باغ، این مجموعه رو به ویرانی گذاشت. ساختمان ها دچار فرسودگی شدند و استخرها و نظام آبیاری از کار افتادند. بخش هایی از سنگ های مرمر عمارت کنده شد و حتی به عمارت امیریه (مدرسه نظام) منتقل گردید. این وضعیت تا زمانی ادامه یافت که یک تاجر شیرازی، به نام میرزا اسماعیل خان امین الملک، در سال ۱۳۱۸ هجری قمری باغ را خریداری کرد. او اقدام به بازسازی و مرمت بنا کرد، دیوارهای باغ را نوسازی و بناهای اندرونی و حمام را در قسمت غربی باغ احداث نمود.

مالکیت باغ فردوس پس از امین الملک نیز دست به دست شد. یکی از مهم ترین مالکان بعدی، محمدولی خان سپهسالار تنکابنی بود که در زمان مظفرالدین شاه قاجار آن را از ورثه امین الملک خرید. سپهسالار تلاش های گسترده ای برای احیای باغ انجام داد؛ او علاوه بر ایجاد فواره ها و استخرهای مطبق، قنات باغ فردوس را نیز احیا کرد و یک سردرب باشکوه در مظهر قنات (میدانگاه فعلی باغ فردوس) ساخت. اما به دلیل بدهی، باغ به تجارت خانه طومانیانس واگذار شد و سرانجام در سال ۱۳۱۶ شمسی، وزارت معارف (آموزش و پرورش) آن را خرید. این تغییر مالکیت دولتی، سرآغاز تغییر کاربری های متعددی بود.

ابتدا دبیرستان شاپور تجریش در این مکان تاسیس شد و سپس در سال ۱۳۵۰، ساختمان موجود در باغ به مرکز فرهنگی و هنری و نمایشگاهی تبدیل گردید. پس از انقلاب اسلامی نیز، عمارت در اختیار مرکز آموزش اسلامی فیلم سازی قرار گرفت و نهایتاً در سال ۱۳۸۱، درب این عمارت تاریخی با کاربری

موزه سینمای ایران

به روی عموم باز شد. این سیر تحولات، اگرچه بخش هایی از باغ اصلی را از بین برده و وسعت آن را کاهش داده است، اما همین تغییرات و بازسازی ها، لایه های متعددی از تاریخ و معمق معماری را به کالبد باغ فردوس افزوده و آن را به اثری زنده و پویا تبدیل کرده است.

کالبدشکافی شاهکار معماری باغ فردوس: تلفیقی هوشمندانه از سنت و نوآوری

معماری باغ فردوس را می توان نه تنها از منظر تاریخی، بلکه از دیدگاه فنی و هنری نیز کاوش کرد. این باغ، نمونه ای عالی از چگونگی برخورد معماران قاجار با چالش های طبیعی و تلفیق سبک های گوناگون است. موقعیت جغرافیایی خاص و شیب تند زمین، به جای آنکه مانعی بر سر راه طراحی باشد، به فرصتی برای خلق یک فضای منحصربه فرد و بدیع تبدیل شده است. درک این جنبه های معماری، تجربه ای عمیق تر از بازدید از این مجموعه را فراهم می آورد.

موقعیت جغرافیایی و شیب زمین: چالش و راه حل در طراحی باغ فردوس

باغ فردوس در محدوده تجریش و شمیران، در شمال تهران واقع شده است. یکی از برجسته ترین ویژگی های طبیعی این منطقه، شیب نسبتاً تند زمین از شمال غربی به جنوب شرقی است. این شیب، معماری باغ فردوس را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. معماران آن دوره، به جای هموارسازی کامل زمین که هم پرهزینه بود و هم با اصول باغ سازی ایرانی که اغلب از پستی و بلندی های طبیعی استفاده می کند منافات داشت، راه حلی خلاقانه را در پیش گرفتند. آن ها زمین وسیع و پرشیب سمت جنوبی عمارت را با ساختن سنگ چین ها به صورت هفت قطعه مسطح درآوردند که هر یک از این قطعه ها با دیگری چند متر اختلاف سطح داشت.

این تراس بندی هفت گانه، نه تنها مشکل شیب را حل می کرد، بلکه به ایجاد چشم اندازهای پلکانی و دینامیک در باغ کمک شایانی می کرد. همین شیب زمین باعث شده است که عمارت اصلی باغ در ضلع شمال غربی به صورت دو طبقه و در ضلع جنوب شرقی (که در قسمت پایین دست شیب قرار دارد) به صورت سه طبقه دیده شود. این تفاوت در تعداد طبقات، خود به یکی از ویژگی های منحصربه فرد و بصری عمارت تبدیل شده که از دوردست نیز قابل تشخیص است و هویت خاصی به آن می بخشد.

عمارت اصلی باغ فردوس: بنایی با روح قاجار و تاثیرات اروپایی

قلب تپنده باغ فردوس، عمارت اصلی آن است که اکنون به موزه سینما تغییر کاربری داده است. این بنا، تجلی گاه سبک معماری قاجار با رگه هایی آشکار از معماری اروپایی است. در واقع، معماری این عمارت را می توان نمونه ای برجسته از تلفیق معماری سنتی فیلگوش با عناصر غربی دانست که در دوره قاجار بسیار رایج بود. این تلفیق، در جزئیات ساختار، تزئینات و مصالح به کار رفته در بنا مشهود است.

سبک و ساختار بنای موزه سینما

عمارت اصلی باغ فردوس با زیربنای بیش از ۱۰۰۰ متر مربع، در دو طبقه در سمت شمال غربی و سه طبقه در سمت جنوب شرقی، بر اساس شیب زمین، بنا شده است. این ساختار غیرمتقارن در تعداد طبقات، خود نمادی از تطابق هوشمندانه با محیط طبیعی است. سبک فیلگوش در طراحی پلان و نمای ساختمان به وضوح دیده می شود که با ایوان های ستون دار و فضاهای نیمه باز، حس عمق و پرسپکتیو را ایجاد می کند. در دوران بازسازی ها و کاربری های مختلف، تلاش شده تا اصالت ساختار حفظ شود، اما تغییرات کوچکی نیز متناسب با نیازهای جدید اعمال شده است.

جزئیات چشم نواز تزئینات و مصالح در معماری باغ فردوس

آنچه بیش از هر چیز در عمارت باغ فردوس خودنمایی می کند، تزئینات پرکار و فاخر آن است. گچ بری های مفصل و برجسته با نقوش اروپایی، دیوارهای داخلی و ستون های ایوان ها را پوشانده اند. این گچ بری ها، که اغلب شامل موتیف های گیاهی، هندسی و حتی پیکره های انسانی به سبک اروپایی هستند، نشان دهنده علاقه و تمایل درباریان قاجار به هنر غرب است. سنتوری های مثلثی شکل در پیشانی ایوان های اصلی، سقف شیب دار بنا و ردیف های پلکان ورودی، همگی از عناصر معماری اروپایی هستند که به شکلی ماهرانه در این بنای قاجاری به کار رفته اند. مصالح نیز از کیفیت بالایی برخوردار بودند؛ مرمر اعلای یزد در پلکان و بخش هایی از ساختمان به کار رفته بود و اتاق ها با کاغذ دیواری های طلایی برجسته تزئین شده بودند. نام استاد حسین به عنوان معمار اصلی و همچنین معماران اصفهانی و یزدی در اسناد تاریخی، نشان از همکاری هنرمندان برجسته آن دوران در خلق این اثر دارد.

«باغ فردوس، نه تنها یک عمارت، بلکه آیینه ای است که در آن، شکوه قاجار و الهام از هنر اروپایی، با مهندسی خلاقانه ایرانی در هم تنیده شده است.»

فضاسازی و نظم در دل باغ: بیرونی، اندرونی و مسیرهای باغ فردوس

باغ فردوس در طراحی اولیه خود، بر اساس متون مستند، شامل دو بخش باغ بیرونی و باغ اندرونی بوده است. باغ بیرونی، همان بخش گسترده ای است که عمارت اصلی در آن قرار داشته و محلی برای پذیرایی و گشت وگذار عمومی تر بوده است. در مقابل، باغ اندرونی که گفته می شود در سمت جنوب غربی قرار داشته، فضایی خصوصی تر برای اهل خانه و حرمسرا فراهم می آورده است.

شبکه راه ها و خیابان ها در باغ فردوس، با توجه به وسعت و همجواری آن با سایر باغ ها و مسیرهای رفت وآمد، متعدد و دارای سازماندهی خاصی بوده است. مستندات تاریخی به وجود هفت ورودی برای باغ اشاره می کنند: دو در در شمال، سه در در جنوب، یک در در شرق و یک در در غرب. از این میان، ورودی اصلی باغ در ضلع شمالی قرار داشته که به دلیل نزدیکی به قصر محمدیه، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. این ورودی ها و مسیرهای ارتباطی، نه تنها دسترسی به بخش های مختلف باغ را فراهم می کردند، بلکه به خلق چشم اندازهای متنوع و دیدهای مختلف از عمارت به باغ و بالعکس کمک می کردند. هر مسیر، با درختان سر به فلک کشیده و طراحی فضایی خاص خود، روایتی جدید از زیبایی های باغ را به تصویر می کشید.

نظام آب و کاشت در باغ فردوس: نبض حیات باغ ایرانی

هیچ باغ ایرانی بدون حضور آب و درختان سرسبز، معنا و هویتی نمی یابد. در معماری باغ فردوس نیز، نظام آب و کاشت نقش حیاتی ایفا می کرد و تجلی بخش هویت اصیل باغ ایرانی بود. این دو عنصر، نه تنها به زیبایی بصری باغ می افزودند، بلکه کارکردهای عملی مهمی نیز در تامین رطوبت، خنک سازی فضا و فراهم آوردن محصولات باغی داشتند. درک این نظام ها، به شناخت عمیق تری از چگونگی زیست و بالندگی این باغ می انجامد.

قنوات و حوض های مطبق: آیینه ای از مهندسی آب در باغ فردوس

منابع تأمین آب مورد نیاز باغ فردوس، دو قنات مهم به نام های قنات محمدیه (مجیدآباد) و قنات باغ فردوس بودند. این قنوات، شریان های حیاتی باغ محسوب می شدند و آب را از فواصل دور به دل این مجموعه می آوردند. طراحی نظام آبیاری در باغ فردوس، یکی از جنبه های درخشان مهندسی آب در آن دوران است. در بخش جنوبی عمارت که زمین شیب دار بود و با سنگ چین ها به هفت قطعه مسطح (تراس) تبدیل شده بود، استخرهای مطبق (هفت گانه) با ابعاد متغیر ساخته شده بودند. این استخرها، به نسبت فاصله از عمارت، بزرگ تر می شدند و هر یک با دیگری اختلاف سطح داشت.

جهش فواره ها از ایوان طبقه دوم عمارت به سمت استخرهای پایین دست، منظره ای بس دلگشا و چشم نواز ایجاد می کرد که هم حس خنکی و طراوت را القا می نمود و هم به زیبایی بصری باغ می افزود. با این حال، سرنوشت استخرهای اصیل باغ، دستخوش تغییر شد. بی توجهی ها، کم آبی قنات ها و در نهایت، تغییر مسیر خیابان ها و تفکیک اراضی، منجر به تخریب یا از بین رفتن بسیاری از این حوض ها و استخرها گردید. امروزه، تنها یک حوض کوچک در مقابل عمارت مجموعه اصلی و جوی آب متصل به آن باقی مانده است که البته شباهت چندانی به نمونه های اصیل خود ندارد. گفته می شود حوض کوچک فعلی با در نظر گرفتن فرآیند شکست نور طراحی شده که در نوع خود بی نظیر است و نشان از هوشمندی طراحی دارد.

درختان کهنسال و گونه های گیاهی: روایت گر طبیعت باغ فردوس

نظام کاشت در باغ فردوس، به گونه ای طراحی شده بود که هم زیبایی و هم کاربری را توأمان داشته باشد. در منابع مختلف، اعم از تصویری و نوشتاری، بیشترین گونه درختی که به آن اشاره شده، درخت چنار است. حسینعلی خان معیرالممالک، اولین مالک باغ، تعداد قابل توجهی چنار در باغ خود کاشته بود و این درختان، هویت سبز باغ را شکل می دادند. انبوهی از درختان چنار در سمت جنوبی عمارت، جنگل انبوهی از چنار را ایجاد کرده بودند که از عمارت اصلی، به صورت یک سطح مخملی سبز و یکدست دیده می شد. این چنارها، علاوه بر زیبایی، سایه خنک و دلپذیری را در تابستان های گرم تهران فراهم می آوردند.

علاوه بر چنار، در باغ فردوس و باغ های دیگر شمیران، درختان مثمر دیگری نیز کاشته می شدند. تصاویر و اسناد تاریخی از وجود درختانی مانند توت، ازگیل، سیب، گلابی، زردآلو و آلوچه در این باغ یاد می کنند که هم نیازهای مالکان را تامین می کردند و هم به تنوع زیستی و زیبایی طبیعی باغ می افزودند. امروزه، تعدادی از این درختان چنار کهن سال همچنان باقی مانده اند و در جای جای باغ کنونی و حتی بیرون از آن، در کنار خیابان های اطراف، دیده می شوند. این درختان، مانند شاهدان خاموش تاریخ، ردپایی از ساختار اصیل و وسعت اولیه باغ را به نمایش می گذارند و هر بیننده ای را به تامل وامی دارند.

مقایسه و تمایز: جایگاه باغ فردوس در میان دیگر باغ های ایرانی

برای درک عمیق تر معماری باغ فردوس، لازم است آن را در بستر باغ های ایرانی دیگر مورد مقایسه قرار داد. باغ ایرانی، دارای اصول و الگوهای مشخصی است که در طول تاریخ تکامل یافته اند. با این حال، باغ فردوس ویژگی های منحصربه فردی دارد که آن را از بسیاری از همتایان خود متمایز می کند. این تمایزات، عمدتاً ناشی از موقعیت خاص جغرافیایی و نوآوری های معماران در مواجهه با آن است.

باغ هایی مانند باغ شازده ماهان یا باغ فین کاشان، اغلب بر روی زمین های نسبتاً مسطح طراحی شده اند و تقارن و محوریت آب در آن ها به شکلی بارز دیده می شود. در این باغ ها، آب از طریق جوی های بلند و حوض های مستطیلی، فضایی آرام و منظم را ایجاد می کند. اما در باغ فردوس، به دلیل شیب زیاد زمین، معماران مجبور به ابداع راه حل های جدیدی شدند. تراس بندی هفت گانه با سنگ چین ها و استخرهای مطبق، نمونه ای برجسته از این نوآوری است که به جای مبارزه با شیب، آن را به عنصری فعال و زیبایی بخش در طراحی تبدیل کرده است.

تلفیق سبک ها نیز از دیگر وجوه تمایز معماری باغ فردوس است. در حالی که بسیاری از باغ های ایرانی ریشه های عمیق در هنر اسلامی و بومی دارند، باغ فردوس به وضوح تاثیرات معماری اروپایی را به خود جذب کرده است. سنتوری های مثلثی، گچ بری های با نقوش غربی و حتی سقف شیب دار عمارت اصلی، همگی نشان از این تلفیق دارند. این امر، باغ فردوس را به نمادی از تغییرات فرهنگی و هنری دوران قاجار تبدیل می کند؛ دوره ای که در آن ایران درهای خود را به روی جهان غرب گشود و عناصری از هنر و معماری اروپایی به شکلی هوشمندانه و با ذوق در کنار سنت های بومی قرار گرفتند. این باغ، پل ارتباطی میان دو جهان شرق و غرب در کالبد معماری است که در نوع خود بی نظیر و قابل ستایش است.

باغ فردوس امروز: تداوم یک میراث زنده و کاربری جدید

امروز، باغ فردوس همچنان نفس می کشد و زندگی یک اثر تاریخی را ادامه می دهد، هرچند که چهره آن در طول زمان دستخوش تغییرات بسیاری شده است. کاربری فعلی این عمارت باشکوه به عنوان موزه سینمای ایران، نقشی حیاتی در حفظ و احیای این بنا ایفا کرده است. موزه سینما با فعالیت های فرهنگی و هنری خود، نه تنها فضایی برای نمایش تاریخ سینمای ایران فراهم آورده، بلکه بهانه ای برای مراقبت و نگهداری از کالبد معماری باغ فردوس شده است.

سازگاری معماری اصیل با کاربری جدید، چالش بزرگی بوده است. با این حال، با تدابیر اتخاذ شده، تلاش شده تا با کمترین تغییر در ساختار اصلی، فضاها برای نمایش فیلم، برگزاری گالری ها و رویدادهای فرهنگی آماده شود. بسیاری از فضاهای داخلی عمارت، همچنان اصالت خود را حفظ کرده اند و گچ بری های نفیس و جزئیات معماری آن، پس زمینه ای باشکوه برای نمایش آثار سینمایی به شمار می روند.

اما باغ فردوس کنونی، تنها بخش کوچکی از باغ اصلی و وسیع آن در دوران قاجار است. در طول زمان و به دلیل تغییر مالکیت ها و گسترش شهر تهران، بخش های وسیعی از اراضی این باغ تفکیک شده و کاربری های جدیدی یافته اند. قسمتی از جنوب باغ به ساخت مدرسه اختصاص یافته است، بخش هایی نیز به عنوان «مؤسسه لغت نامه دهخدا» و «مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران» مورد استفاده قرار می گیرند و متاسفانه بخش اعظم زمین های این باغ برای ساخت بناهای مسکونی استفاده شده اند. این تفکیک ها، باعث شده تا ساختار اصیل باغ، تنها در ردپای درختان کهن سال و برخی بقایای کالبدی در کوچه ها و خیابان های اطراف قابل شناسایی باشد.

با وجود تمام این تغییرات، باغ فردوس هنوز هم مکانی ارزشمند برای بازدید و تجربه است. پیاده روی در میان درختان سر به فلک کشیده و مشاهده عمارت باشکوه، فرصتی برای درک تجربه فضایی و معماری خاص این اثر تاریخی را فراهم می آورد. هر بازدیدکننده می تواند با حضور در این فضا، خود را در دل تاریخ و هنر ایران قرار دهد و از نزدیک شاهد تلفیق هوشمندانه سنت و نوآوری در معماری دوران قاجار باشد.

نتیجه گیری: میراثی زنده از هنر، مهندسی و تاریخ

معماری باغ فردوس، بیش از یک بنای تاریخی، یک روایت زنده از هنر، مهندسی و تاریخ است. این مجموعه باستانی، با طراحی هوشمندانه خود در مواجهه با شیب تند زمین و خلق تراس های پلکانی، از یک سو به اصول باغ سازی ایرانی وفادار مانده و از سوی دیگر، با جذب تاثیرات معماری اروپایی، نوآوری و پیشرو بودن معماران قاجار را به نمایش می گذارد. عمارت اصلی باغ فردوس، با گچ بری های پرکار، سنتوری های چشم نواز و استفاده از مصالح نفیس، شاهدی بر ذوق هنری و سلیقه اشرافیت آن دوران است.

نظام آب رسانی دقیق از طریق قنوات و حوض های مطبق، به همراه کاشت درختان چنار کهنسال و گونه های مثمر، روح زندگی را در کالبد باغ می دمید و فضایی دلپذیر و خنک را خلق می کرد. حتی با وجود تحولات تاریخی و تغییر کاربری ها، باغ فردوس همچنان هویت منحصر به فرد خود را حفظ کرده و به عنوان موزه سینما، فصلی جدید در حیات خود آغاز کرده است. این باغ، تنها مکانی برای تماشا نیست؛ بلکه فرصتی برای درک عمیق تر پیوند میان انسان و طبیعت، سنت و مدرنیته، و گذشته و حال است. بازدید از باغ فردوس، تجربه ای است که هر علاقه مند به معماری، تاریخ و فرهنگ ایران را به تامل و تحسین وامی دارد و او را با میراثی گران بها از هویت این سرزمین پیوند می دهد.